Giáo án Lịch Sử 12 - Tuần 5 - Bài 13+14

Nội dung text: Giáo án Lịch Sử 12 - Tuần 5 - Bài 13+14

1. Bài 13: PHONG TRÀO DÂN TỘC DÂN CHỦ Ở VIỆT NAM (1925 - 1930) I. Sự ra đời và hoạt động của 3 tổ chức cách mạng. 1. Hội Việt Nam cách mạng thanh niên Nội dung Biểu hiện Hoàn cảnh ra - 11-1924, Nguyễn Ái Quốc từ Liên Xô đến Quảng Châu (TQ) liên lạc với đời những người Việt Nam yêu nước, với tổ chức Tâm tâm xã, chọn một số thanh niên yêu nước thành lập ra Cộng sản đoàn (2-1925). - 6-1925, Nguyễn Ái Quốc thành lập Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên, cơ quan cao nhất của Hội là Tổng bộ. Mục tiêu Tổ chức, lãnh đạo quầ chúng đoàn kết, đấu tranh để đánh đổ đế quốc chủ nghĩa Pháp và tay sai tự cứu lấy mình. Hoạt động + Mở các lớp huấn luyện chính trị, đào tạo cán bộ cách mạng, phần lớn đưa về nước hoạt động. + 21-6-1925, báo Thanh niên - cơ quan ngôn luận của Hội, ra số đầu tiên. + 1927, các bài giảng của Nguyễn Ái Quốc được tập hợp, in thành sách Đường Kách mệnh. => Báo Thanh niên và sách Đường Kách mệnh trang bị lí luận cho cán bộ cách mạng, là tài liệu tuyên truyền cho các tầng lớp nhân dân Việt Nam. + 1928, Hội VNCMTN tổ chức phong trào "Vô sản hoá" đưa hội viên thâm nhập vào các hầm mỏ, nhà máy, đồn điền ..., + Xây dựng cơ sở , tuyên truyền vận động, nâng cao ý thức chính trị. Vai trò - Truyền bá lí luận cách mạng giải phóng dân tộc về Việt Nam→ Góp phần chuẩn bị về tư tưởng chính trị và tổ chức, tạo điều kiện cho sự ra đời của ba tổ chức cộng sản ở Việt Nam năm 1929. - Góp phấn huấn luyện và đào tạo cán bộ cho cách mạng. 3.Việt Nam Quốc Dân Đảng Nội dung Biểu hiện Sự thành lập + 25-12-1927, Nguyễn Thái Học, Phó Đức Chính... thành lập Việt Nam Quốc dân đảng. + Đây là tổ chức đại diện cho tư sản dân tộc Mục tiêu Đánh đuổi giặc Pháp, đánh đổ ngôi vua, thiết lập dân quyền Hoạt động + Địa bàn hoạt động bị bó hẹp, chủ yếu ở một số địa phương Bắc Kì. + Tiến hành cách mạng bằng bạo lực + Tổ chức vụ ám sát trùm mộ phu Badanh (2-1929). + Tổ chức khởi nghĩa: ngày 9/2/1930, bắt đầu ở Yên Bái, tiếp theo Phú Thọ, Hải Dưong, Thái Bình.., nhưng nhanh chóng thất bại. Nguyên nhân - Quá non nớt, mang nhiều yếu tố sai lầm thất bại - Khuynh hướng chính trị theo con đường dân chủ tư sản không đáp ứng được yêu cầu giải phóng dân tộc của nhân dân ta. - Thực dân Pháp còn quá mạnh Ý nghĩa - Cổ vũ tinh thần yêu nước, chí căm thù giặc của nhân dân. Nối tiếp tinh thần yêu nước, bất khuất của dân tộc Việt Nam. - Sự thất bại của cuộc khởi nghĩa Yên Bái đã chấm dứt vai trò lịch sử của giai cấp tý sản ðối với phong trào dân tộc dân chủ ở Việt Nam.
2. II. Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời. 1. Sự xuất hiện các tổ chức cộng sản năm 1929 Thời gian Sự kiện Năm 1929 phong trào công nhân, nông dân và các khác phát triển mạnh, kết thành làn sóng dân tộc ngày càng sâu rộng. 3/1929 một số hội viên tiên tiến của Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên lập Chi bộ cộng sản đầu tiên tại số nhà 5D – Hàm Long (Hà Nội). 5/1929 tại Đại hội lần thứ nhất của Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên, đoàn đại biểu Bắc Kì đề nghị thành lập Đảng Cộng sản nhưng không được chấp nhận 17/6/1929 đại biểu các tổ chức cộng sản ở Bắc Kì họp, quyết định thành lập Đôn Dương Cộng sản Đảng. 8/1929 những hội viên của Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên trong Tổng bộ và Kì bộ ở Nam Kì thành lập An Nam Cộng Sản Đảng. 9/1929 bộ phận đảng viên tiên tiến trong Tân Việt thành lập Đông Dương Cộng sản Liên đoàn. =>Sự ra đời của ba tổ chức cộng sản phản ánh xu thế phát triển tất yếu, là kết quả tất yếu của cuộc vận động giải phóng dân tộc ở Việt Nam. Tuy nhiên ba tổ chức hoạt động riêng rẽ, tranh giành ảnh hưởng của nhau, làm CMVN chia rẽ 2 Hội nghị thành lập Đảng * Hoàn cảnh: + Năm 1929, ba tổ chức cộng sản ra đời, hoạt động riêng rẽ, mâu thuẫn, mất đoàn kết làm ảnh hưởng đến tâm lí quần chúng và gây khó khăn cho phong trào cách mạng nước ta. + Yêu cầu thống nhất các tổ chức cộng sản thành một tổ chức duy nhất để lãnh đạo được đặt ra một cách bức thiết. + Trước tình hình đó, Nguyễn Ái Quốc đã chủ động từ Thái Lan về Trung Quốc, triệu tập Hội nghị hợp nhất các tổ chức cộng sản thành một Đảng duy nhất... + Hội nghị do Nguyễn Ái Quốc chủ trì, diễn ra tại tại Cửu Long (Hương Cảng - Trung Quốc) bắt đầu từ ngày 6-1-1930. * Nội dung hội nghị: - Hội nghị nhất trí hợp nhất ba tổ chức cộng sản thành một Đảng duy nhất, lấy tên là Đảng Cộng sản Việt Nam. - Thông qua Chính cương vắn tắt, Sách lược vắn tắt do Nguyễn Ái Quốc soạn thảo, đây là bản Cương lĩnh chính trị đầu tiên của Đảng ta. * Nội dung Cương lĩnh: - Xác định đường lối chiến lược cách mạng Việt Nam là tiến hành cách mạng tư sản dân quyền và thổ địa cách mạng để đi tới xã hội cộng sản. - Nhiệm vụ là đánh đổ đế quốc Pháp, bọn phong kiến và tư sản phản cách mạng, làm cho nước Việt Nam độc lập, tự do. - Lực lượng cách mạng là công nhân, nông dân, tiểu tư sản, trí thức ; còn phú nông, trung và tiểu địa chủ, tư sản thì lợi dụng hoặc trung lập. - Đảng Cộng sản Việt Nam, đội tiên phong của giai cấp vô sản, giữ vai trò lãnh đạo cách mạng. => Đây là cương lĩnh giải phóng dân tộc sáng tạo, kết hợp đúng đắn vấn đề dân tộc và giai cấp. Độc lập và tự do là tư tưởng cốt lõi của cương lĩnh này. * Ý nghĩa của việc thành lập Đảng: - Là kết quả của cuộc đấu tranh dân tộc và giai cấp, sản phẩm của sự kết hợp giữa chủ nghĩa Mác – Lênin với phong trào công nhân và phong trào yêu nước Việt Nam. - Việc thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam đã tạo ra bước ngoặt vĩ đại trong lịch sử cách mạng Việt Nam: + Đảng trở thành chính đảng duy nhất lãnh đạo cách mạng Việt Nam.
3. + Từ đây CM Việt Nam có đường lối đúng đắn, khoa học, sáng tạo. + Cách mạng Việt Nam trở thành một bộ phận khăng khít của cách mạng thế giới. + Đảng ra đời là sự chuẩn bị tất yếu đầu tiên có tính quyết định cho những bước phát triển nhảy vọt mới trong lịch sử tiến hoá của cách mạng Việt Nam. - Đại hội Đảng lần thứ III (9-1960) quyết nghị lấy ngày 3-2 hằng năm làm ngày kỉ niệm thành lập Đảng. Bài 14: PHONG TRÀO CÁCH MẠNG 1930 - 1935 I. Việt Nam trong những năm khủng hoảng kinh tế thế giới (1929 – 1933) a. Tình hình kinh tế - Từ năm 1930, kinh tế Việt Nam bước vào thời kỳ suy thoái: + Nông nghiệp: giá lúa, giá nông phẩm hạ, ruộng đất bỏ hoang. + Công nghiệp: các ngành suy giảm. + Thương nghiệp: xuất nhập khẩu đình đốn, hàng hóa khan hiếm, giá cả đắt đỏ. b. Tình hình xã hội - Công nhân thất nghiệp, những người có việc làm thì đồng lương ít ỏi. - Nông dân mất đất, phải chịu cảnh sưu cao, thuế nặng, bị bần cùng hóa cao độ. - Tiểu tư sản, tư sản dân tộc gặp nhiều khó khăn. -> Tác động: + Mâu thuẫn xã hội ngày càng sâu sắc: mâu thuẫn giữa toàn thể dân tộc Việt Nam với đế quốc Pháp và mâu thuẫn giữa nông dân với địa chủ... + Thực dân Pháp tiến hành khủng bố dã man những người yêu nước, nhất là sau khi cuộc khởi nghĩa Yên Bái thất bại. - Những tác động của cuộc khủng hoảng kinh tế thế giới 1929 -1933 đến kinh tế -xã hội Việt Nam; đây là nguyên nhân dẫn đến phong trào cách mạng 1930 -1931. II. Phong trào cách mạng 1930 -1931 và Xô viết Nghệ - Tĩnh. 1. Phong trào cách mạng 1930 - 1931. - Phong trào cả nước: + Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời, kịp thời lãnh đạo phong trào đấu tranh của quần chúng rộng khắp cả nước. + Từ tháng 2 4/1930, nhiều cuộc đấu tranh của công nông nổ ra. Tháng 5, trên phạm vi cả nước bùng nổ nhiều cuộc đấu tranh nhân ngày Quốc tế lao động 1/5. Tháng 6,7,8 phong trào tiếp tục diễn ra sôi nổi trong cả nước. - Ở Nghệ An – Hà Tĩnh: + Tháng 9/1930, phong trào phát triển mạnh, quyết liệt nhất, với những cuộc biểu tình của nông dân kéo đến huyện lị, tỉnh lị, đòi giảm sưu thuế, được công nhân Vinh – Bến Thủy hưởng ứng. + Tiêu biểu là cuộc biểu tình của khoảng 8000 nông dân huyện Hưng Nguyên (Nghệ An) ngày 12/9/1930, kéo đến huyện lị phá nhà lao, đốt huyện đường, vây đồn lính khố xanh... + Hệ thống chính quyền thực dân, phong kiến ở nhiều huyện, xã tê liệt, tan rã. 2. Xô viết Nghệ-Tĩnh. - Tại Nghệ An, Xô viết ra đời tháng 9-1930. Ở Hà Tĩnh, Xô viết hình thành cuối năm 1930 – đầu năm 1931. Các Xô viết thực hiện quyền làm chủ của quần chúng, điều hành mọi mặt đời sống xã hội, với chức năng một chính quyền cách mạng. - Chính sách của Xô viết: + Về chính trị, thực hiện các quyền tự do, dân chủ cho nhân dân. Thành lập các đội tự vệ mà nòng cốt là đội tự vệ đỏ, lập tòa án nhân dân...
4. + Về kinh tế, tịch thu ruộng dất công, chia ruộng đất cho nông dân nghèo, bãi bỏ thuế thân, thuế chợ... + Về văn hóa – xã hội, xóa bỏ tệ nạn xây dựng nếp sống mới... - Chính sách của Xô viết đã đem lại lợi ích cho nhân dân, chứng tỏ bản chất ưu việt (của dân, vì dân, do dân). 3. Hội nghị lần thứ nhất Ban Chấp hành Trung ương lâm thời Đảng Cộng sản Việt Nam (10/1930) * Những nội dung chính của Hội nghị: + Tháng 10/ 1930, Hội nghị lần thứ nhất của Ban chấp hành Trung ương lâm thời của Đảng họp (Hương Cảng – Trung Quốc). + Hội nghị quyết định đổi tên Đảng là Đảng Cộng sản Đông Dương + Hội nghị cử Ban chấp hành trung ương chính thức do Trần Phú làm Tổng bí thư + Thông qua luận cương chính trị do Trần Phú khởi thảo. * Nội dung Luận cương: + Xác định những vấn đề chiến lược và sách lược của cách mạng Đông Dương: lúc đầu là cách mạng tư sản dân quyền, sau đó tiếp tục phát triển, bỏ qua thời kỳ TBCN, tiến thẳng lên con đường XHCN. + Hai nhiệm vụ chiến lược của cách mạng có quan hệ khăng khít với nhau là đánh đổ đế quốc và phong kiến. + Động lực của cách mạng là giai cấp vô sản và giai cấp nông dân. + Lãnh đạo cách mạng là giai cấp vô sản với đội tiên phong của nó là Đảng cộng sản. + Nêu rõ hình thức và phương pháp đấu tranh, mối quan hệ giữa cách mạng Đông Dương và cách mạng thế giới. * Hạn chế của luận cương: + Chưa nêu được mâu thuẩn chủ yếu của xã hội Đông Dương, không đưa ngọn cờ dân tộc lên hàng đầu, nặng về đấu tranh giai cấp. + Đánh giá không đúng khả năng cách mạng của tiểu tư sản, tư sản dân tộc, khả năng lôi kéo một bộ phận trung, tiểu địa chủ tham gia mặt trận dân tộc thống nhất chống đế quốc và tay sai. 4. Ý nghĩa lịch sử và bài học kinh nghiệm của phong trào cách mạng 1930 - 1931. - Ý nghĩa: + Khẳng định đường lối đúng đắn của Đảng, quyền lãnh đạo của giai cấp công nhân, đối với cách mạng các nước Đông Dương. + Khối liên minh công nông hình thành. + Phong trào 1930-1931 được Quốc tế CS đánh giá cao trong phong trào cộng sản và công nhân quốc tế, Quốc tế CS công nhận ĐCS Đông Dương là phân bộ độc lập, trực thuộc Quốc tế CS. Phong trào có ý nghĩa như cuộc tập dượt đầu tiên của Đảng và quần chúng cho Tổng khởi nghĩa tháng Tám sau này. - Bài học: Đảng ta đã thu được những kinh nghiệm quý báu về công tác tư tưởng, về xây dựng khối liên minh công-nông và mặt trận dân tộc thống nhất, về tổ chức và lãnh đạo quần chúng đấu tranh .v.v..