Giáo án Sinh học Lớp 9 - Tiết 29 đến 32 - Năm học 2020-2021 - Trường THCS Phan Ngọc Hiển

Nội dung text: Giáo án Sinh học Lớp 9 - Tiết 29 đến 32 - Năm học 2020-2021 - Trường THCS Phan Ngọc Hiển

1. Sinh học 9 Năm học: 2020-2021 Ngày soạn: 08/12/2020 BÀI 27: TUAÀN: 15 THÖÏC HAØNH: TIEÁT: 29 QUAN SÁT THƯỜNG BIẾN I. MỤC TIÊU: Sau khi học xong bài giảng, học sinh có khả năng: 1. Kiến thức: - Nhận biết 1 số thường biến phát sinh dưới ảnh hưởng của ngoại cảnh. - Nhận biết và phân biệt giữa thường biến và đột biến. 2. Kỹ năng: - Quan saùt, nhaän bieát qua maãu vaät, tranh aûnh. - Phân tích hình ảnh 3. Thái độ: Giáo dục HS yêu thích bộ môn. 4. Năng lực: hình thành được năng lực sau: - Năng lực hoạt động nhóm, năng lực hợp tác. - Năng lực tự học, tự giải quyết vấn đề II. CHUẨN BỊ: 1. Giáo viên: Tranh, aûnh “Caùc daïng ñoät bieán veà hình thaùi ôû thöïc vaät, ngöôøi, ñoäng vaät”. Tranh, aûnh về thường biến. 2. Học sinh: xem trước bài thực hành, söu taàm tranh ảnh. III. TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG HỌC: 1. Khởi động: (4 phút) Mục tiêu: Cũng cố kiến thức về thường biến, đột biến. GV kiểm tra sự chuẩn bị nội dung của học sinh: Thế nào là thường biến, thế nào là đột biến? Lấy ví dụ? (HS trả lời đúng có thể ghi điểm) Vậy để phân biệt rõ hơn về thường biến và đột biến và giữa chúng khác nhau như thế nào ta cùng nhận biết thông qua một số hình ảnh. 3. Hình thành kiến thức: (36 phút) Hoạt động của thầy – trò Nội dung Hoạt động 1: Quan sát, nhận biết 1 vài dạng thường biến. (14 phút) Mục tiêu: Nhaän bieát 1 soá daïng thường biến. GV giôùi thieäu tranh ảnh 1 soá daïng thường biến, ñoät bieán veà hình thaùi, yeâu caàu: - Nhaän bieát thöôøng bieán phaùt sinh döôùi aûnh höôûng cuûa ngoaïi caûnh? - Neâu caùc nhaân toá taùc ñoäng gaây thöôøng bieán? Caù nhaân töï quan saùt hình, ñoïc thoâng tin SGK Tröôøng THCS Phan Ngoïc Hieån
2. Sinh học 9 Năm học: 2020-2021 HS trao ñoåi thaûo luaän nhoùm thoáng nhaát yù kieán ñieàn vaøo baûng. Ñaïi dieän nhoùm trình baøy - Nhận biết 1 số thường biến phát sinh Nhoùm khaùc nhaän xeùt, boå sung dưới ảnh hưởng của ngoại cảnh. GV nhaän xeùt, ñieàu chænh. Hoạt động 2: Phân biệt thường biến và đột biến, ảnh hưởng của môi trường đối với tính trạng số lượng và tính trạng chất lượng. (12 phút) Mục tiêu: Nhận biết 1 số thường biến phát sinh dưới ảnh hưởng của ngoại cảnh. Nhận biết và phân biệt giữa thường biến và đột biến. GV yeâu caàu quan saùt hình traû lôøi caâu hoûi: Thöôøng bieán: bieán ñoåi veà kieåu hình, - Söï sai khaùc giöõa 2 caây maï moïc ôû vò trí khaùc khoâng di truyeàn ñöôïc, bieán ñoåi ñoàng nhau ôû vuï thöù nhaát thuoäc theá heä naøo? loaït coù ñònh höôùng, thöôøng coù lôïi - Caùc caây luùa ñöôïc gieo töø haït cuûa 2 caây treân cho cô theå sinh vaät. coù khaùc nhau khoâng? - Đột biến: biến đổi trong cấu trúc vật - Taïi sao caây maï ven bôø phaùt trieån toát hôn caây chất di truyền (ADN, NST). trong ruoäng? - Tính traïng chaát löôïng phuï thuoäc GV nhaän xeùt, choát laïi: kieåu gen - Phaân bieät thöôøng bieán vaø ñoät bieán? - Tính traïng soá löôïng phuï thuoäc vaøo - Hình daïng cuû cuûa 2 luoáng coù khaùc nhau ñieàu kieän soáng. khoâng? - Kích thöôùc cuûa caùc cuû su haøo ôû 2 luoáng khaùc nhau nhö theá naøo? HS trao ñoåi thaûo luaän nhoùm thoáng nhaát yù kieán ñieàn vaøo baûng. Ñaïi dieän nhoùm trình baøy. + Hai cây mạ thuộc thế hệ thứ nhất (biến dị trong đời sống cá thể) + Con của chúng giống nhau (Biến dị không di truyền được) + Do điều kiện dinh dưỡng khác nhau. Nhoùm khaùc nhaän xeùt, boå sung Hoạt động 3: Baøi thu hoaïch. (10 phút) Mục tiêu: Hoàn thành nội dung phân biệt đột biến với dạng gốc. Ảnh hưởng của môi trường đến thường biến. Tröôøng THCS Phan Ngoïc Hieån
3. Sinh học 9 Năm học: 2020-2021 GV yêu cầu: - Ñieàn noäi dung phuø hôïp vaøo baûng 27. HS töï ghi noäi dung vaøo baûng: GV ñieàu chænh noäi dung. Ñieàu kieän moâi Ñoái töôïng Kieåu hình töông öùng Nhaân toá taùc ñoäng tröôøng 1. Maàm khoai - Coù aùnh saùng - Maàm laù coù maøu - Aùnh saùng - Trong toái. xanh - Maàm laù coù maøu vaøng 2. Caây rau döøa - Treân caïn - Thaân laù nhoû - Ñoä aåm nöôùc - Ven bôø - Thaân laù lôùn - Treân maët nöôùc - Thaân laù lôùn hôn, reã bieán thaønh phao 3. . 4. Luyện tập: ( 4 phút) Mục tiêu: Nhận xét phần thực hành. GV nhận xét phần thực hành: - Phần chuẩn nội dung ở nhà theo yêu - Nhận biết 1 số thường biến . cầu. - Phân biệt giữa thường biến và đột biến. - Nhaän xeùt giôø thöïc haønh vaø keát quaû cuûa nhoùm. 5. Vận dụng. 6. Tìm tòi – Mở rộng. 7. Hướng dẫn về nhà: (1 phút) - Hoaøn thaønh baøi thu hoaïch. - Chuaån bò bài sau: Phương pháp nghiên cứu di truyền người. IV. RÚT KINH NGHIỆM: Tröôøng THCS Phan Ngoïc Hieån
4. Sinh học 9 Năm học: 2020-2021 Ngày soạn: 08/12/2020 Chương V: TUAÀN: 15 DI TRUYEÀN HOÏC NGÖÔØI TIEÁT: 30 BÀI 28: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU DI TRUYỀN NGƯỜI I. MỤC TIÊU: Sau khi học xong bài giảng, học sinh có khả năng: 1. Kiến thức: - Phaân tích söï di truyeàn, 1 vaøi tính traïng hay ñoät beán ôû ngöôøi bằng phöông phaùp nghieân cöùu phaû heä. - Phaân bieät sự khác biệt giữa sinh ñoâi cuøng tröùng vaø sinh ñoâi khaùc tröùng. - Nêu được yù nghóa cuûa phöông phaùp nghieân cöùu treû ñoàng sinh trong nghieân cöùu di truyeàn, töø ñoù giaûi thích 1 soá tröôøng hôïp thực tế. 2. Kỹ năng: - Quan saùt, nhaän bieát sinh ñoâi cuøng tröùng vaø sinh ñoâi khaùc tröùng. - Vẽ được sô ñoà phaû heä. 3. Thái độ: Giáo dục HS nghiêm túc học tập và yêu thích bộ môn. 4. Năng lực: hình thành được năng lực sau: - Năng lực hoạt động nhóm. - Năng lực tự học, tự giải quyết vấn đề II. CHUẨN BỊ: 1. Giáo viên: Sô ñoà hình thaønh treû ñoàng sinh, sô ñoà phaû heä cuûa 2 gia ñình. 2. Học sinh: Xem tröôùc baøi môùi, söu taàm tranh aûnh treû ñoàng sinh. III. TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG HỌC: 1. Khởi động: (1 phút) Mục tiêu: Hình thành kiến thức theo nội dung bài mới. Giới thiệu bài: Việc nghiên cứu di truyền người trong thực tế vẫn còn gặp nhiều khó khăn, để thuận lợi cho việc nghiên cứu người ta phải đưa ra một số phương pháp nghiên cứu thích hợp. 3. Hình thành kiến thức: (40 phút) Hoạt động của thầy – trò Nội dung Hoạt động 1: Nghiên cứu phả hệ. (25 phút) Mục tiêu: Phaân tích söï di truyeàn, 1 vaøi tính traïng hay ñoät beán ôû ngöôøi bằng phöông phaùp nghieân cöùu phaû heä. GV giới thiệu 1 số kí hiệu SGK, yeâu caàu HS nghieân cöùu ví dụ: - Maét naâu vaø maét ñen, tính traïng naøo laø troäi? Tröôøng THCS Phan Ngoïc Hieån
5. Sinh học 9 Năm học: 2020-2021 - Söï di truyeàn veà maøu maét coù lieân quan ñeán giôùi tính hay khoâng? Taïi sao? - Phöông phaùp nghieân cöùu phaû heä laø gì? - Tại sao người ta dùng phương pháp đó để nghiên cứu sự di truyền 1 số tính trạng ở người? Cá nhân trả lời GV điều chỉnh, chốt lại. GV yeâu caàu HS vaän duïng laøm baøi taäp ôû ví dụ 2: - Laäp sô ñoà phaû heä töø P F1. - Söï di truyeàn maùu khoù ñoâng coù lieân quan ñeán giôùi tính khoâng? - Traïng thaùi maéc beänh do gen troâò hay gen laën quy ñònh? HS trao đổi nhóm. Phương pháp nghiên cứu phả hệ là Cử đại diện nhóm leân laäp sô ñoà phaû heä(Chọn 1 phương pháp theo dõi sự di truyền vài nhóm lên làm, nếu đúng ghi điểm) của một tính trạng nhất định những GV điều chỉnh, chốt lại. người thuộc cùng một dòng họ qua nhiều thế hệ để xác định đặc điểm di truyền của tính trạng đó. Hoạt động 2: Nghiên cứu trẻ đồng sinh. (15 phút) Mục tiêu: Phaân bieät sự khác biệt giữa sinh ñoâi cuøng tröùng vaø sinh ñoâi khaùc tröùng. Nêu được yù nghóa cuûa phöông phaùp nghieân cöùu treû ñoàng sinh trong nghieân cöùu di truyeàn, töø ñoù giaûi thích 1 soá tröôøng hôïp thực tế. GV yeâu caàu HS quan saùt sô ñoà hình 28.2 thaûo luaän: - Taïi sao treû sinh ñoâi cuøng tröùng ñeàu laø nam hoaëc nöõ? - Ñoàng sinh khaùc tröùng laø gì? Treû ñoàng sinh khaùc tröùng coù theå khaùc nhau veà giôùi tính hay khoâng? - Ñoàng sinh cuøng tröùng vaø ñoàng sinh khaùc - Ñoàng sinh cuøng tröùng: Coù cuøng tröùng khaùc nhau ñieåm cô baûn naøo? kieåu gen cuøng giôùi. HS hoạt động cặp nhóm. - Ñoàng sinh khaùc tröùng: khaùc Đại diện nhóm trình bày nhau kieåu gen cuøng giôùi hoaëc GV ñieàu chænh, lieân heä: Tröôøng THCS Phan Ngoïc Hieån
6. Sinh học 9 Năm học: 2020-2021 - YÙ nghóa cuûa nghieân cöùu treû ñoàng sinh? khaùc giôùi. Cá nhân trả lời. GV điều chỉnh, chôt lại. * YÙ nghóa: Xaùc ñònh ñöôïc tính traïng naøo do gen quyeát ñònh, tính traïng naøo chòu aûnh höôûng cuûa moâi tröôøng töï nhieân. 4. Luyện tập: ( 2 phút) Mục tiêu: HS nhận biết trường hợp sinh ñoâi cuøng tröùng vaø sinh ñoâi khaùc tröùng. GV đưa ra một số trường hợp sinh đôi yêu cầu HS nhận biết: Sưu tầm hình ảnh trẻ đồng sinh cùng trứng, Phân biệt sinh đôi cùng trứng và khác khác trứng trứng HS trình bày. GV chốt lại nội dung cần lưu ý: - Phaân tích được söï di truyeàn, 1 vaøi tính traïng hay ñoät beán ôû ngöôøi bằng phöông phaùp nghieân cöùu phaû heä. - Sự khác biệt giữa sinh ñoâi cuøng tröùng vaø sinh ñoâi khaùc tröùng. - Ý nghóa cuûa phöông phaùp nghieân cöùu treû ñoàng sinh trong nghieân cöùu di truyeàn. 5. Vận dụng 6. Tìm tòi – Mở rộng (1 phút) Ñoïc theâm phaàn “Em coù bieát” 7. Hướng dẫn về nhà: (1 phút) - Chuẩn bị nội dung ôn tập. IV. RÚT KINH NGHIỆM: Ngày soạn: 10/12/2020 TUAÀN: 16 BÀI: TIEÁT: 31 ÔN TẬP I. MỤC TIÊU: Sau khi học xong bài giảng, học sinh có khả năng: 1. Kiến thức: Tröôøng THCS Phan Ngoïc Hieån
7. Sinh học 9 Năm học: 2020-2021 - Heä thoáng hoùa kieán thức đã học về di truyền và biến dị: + Các quy luật di truyền + Những diễn biến cơ bản của NST qua nguyên phân, giảm phân. + Bản chất, ý nghĩa của nguyên phân, giảm phân, thụ tinh + Cấu trúc, chức năng của ADN, ARN, prôtiên. + Các dạng đột biến. - Biết vận dụng lý thuyết vào thực tiễn sản xuất đời sống. 2. Kỹ năng: Qan saùt, nhaän bieát kiến thức 3. Thái độ: Giaùo duïc HS loøng yeâu thích bộ môn. 4. Năng lực: hình thành được năng lực sau: - Năng lực hoạt động nhóm, năng lực hợp tác. - Năng lực tự giải quyết vấn đề II. CHUẨN BỊ: 1. Giáo viên: Baûng phuï 40.1 40.5. 2. Học sinh: Xem lại kiến thức các chương đã học III. TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG HỌC: 1. Khởi động: (2 phút) Mục tiêu: Nêu trọng tâm nội dung ôn tập GV yêu cầu nhắc lại: Các chương đã học về di truyền và biến dị (HS trả lời theo yêu cầu) 2. Hình thành kiến thức: (39 phút) Hoạt động của thầy – trò Nội dung Hoạt động: Hệ thống hóa kiến thức. (39 phút) Mục tiêu: Heä thoáng hoùa kieán thức đã học về di truyền và biến dị. Biết vận dụng lý thuyết vào thực tiễn sản xuất đời sống. GV yeâu caàu HS hoaøn thaønh noäi dung caùc baûng 40.1 40.5 Caù nhaân töï lieân heä kieán thöùc cuõ. HS trao ñoåi thaûo luaän thoáng nhaát yù kieán ñieàn vaøo baûng + Nhoùm 1,2: Tóm tắt các quy luật di truyền + Nhoùm 3,4: Những diễn biến cơ bản của NST qua nguyên phân, giảm phân. + Nhoùm 5,6: Bản chất, ý nghĩa của nguyên phân, giảm phân, thụ tinh + Nhoùm 7,8: Cấu trúc, chức năng của ADN, ARN, prôtiên. Tröôøng THCS Phan Ngoïc Hieån
8. Sinh học 9 Năm học: 2020-2021 + Nhoùm 9,10: Các dạng đột biến. Ñaïi dieän nhoùm leân ñieàn baûng.(Nhóm nào điền đúng có thể ghi điểm) Nhoùm khaùc nhaän xeùt. GV ñieàu chænh vaø choát laïi noäi dung ôû baûng: Baûng 40.1: Toùm taét caùc quy luaät di truyeàn. Teân quy luaät Noäi dung YÙ nghóa Phaân li Do söï phaân li cuûa caëp nhaân toá di Xaùc ñònh tính troäi thöôøng laø truyeàn trong söï hình thaønh giao töû toát chæ chöùa 1 nhaân toá trong caëp Phaân li ñoäc Phaân li ñoäc laäp cuûa caùc caëp nhaân toá DT Taïo bieán dò toå hôïp laäp trong phaùt sinh giao töû Di truyeàn lieân Caùc tính traïng do nhoùm gen lieân keát Taïo söï DT oån ñònh cuûa caê keát quy ñònh ñöôïc DT cuøng nhau nhoùm tính traïng coù lôïi Di truyeàn giôùi ÔÛ caùc loaøi giao phoái tæ leä ñöïc: caùi xaáp Ñieàu khieån tæ leä ñöïc: caùi tính xó 1:1 Baûng 40.2: Nhöõng dieãn bieán cô baûn cuûa NST qua caùc kì trong nguyeân phaân vaø giaûm phaân Caùc kì Nhöõng dieãn bieán cô baûn cuûa nhieãm saéc theå Nguyeân phaân Giaûm phaân I Giaûm phaân II Kì ñaàu - NST keùp baét ñaàu ñoùng - Caùc NST xoaén, co - NST co laïi cho thaáy xoaén vaø co ngaén neân coù ngaén soá löôïng NST keùp hình thaùi roû reät. trong boä ñôn boäi. - Caùc NST keùp ñính vaøo - Caùc NST keùp trong caùc sôïi tô cuûa thoi phaân caëp töông ñoàng tieáp baøo ôû taâm ñoäng. hôïp theo chieàu doïc vaø coù theå baét cheùo vôùi nhau, sau ñoù laïi taùch rôøi nhau. Kì giöõa - Caùc NST keùp ñoùng - Caùc caëp NST töông NST keùp xeáp thaønh 1 xoaén cöïc ñaïi. ñoàng taäp trung vaø xeáp haøng ôû maët phaúng xích - Caùc NST keùp xeáp song song thaønh 2 haøng ñaïo cuûa thoi phaân baøo. thaønh haøng ôû maët phaúng ôû maët phaúng xích ñaïo xích ñaïo cuûa thoi phaân cuûa thoi phaân baøo. Tröôøng THCS Phan Ngoïc Hieån
9. Sinh học 9 Năm học: 2020-2021 baøo. Kì sau - Töøng NST keùp cheû Caùc caëp NST keùp Töøng NST cheû doïc ôû doïc ôû taâm ñoäng thaønh 2 töông ñoàng phaân li ñoäc taâm ñoäng thaønh 2 NST NST ñôn phaân li veà 2 laäp vôùi nhau veà 2 cöïc ñôn phaân li veà 2 cöïc cöïc cuûa teá baøo. cuûa teá baøo. cuûa teá baøo. Kì cuoái - Caùc NST ñôn daõn Caùc NST keùp naèm goïn Caùc NST ñôn naèm goïn xoaén daøi ra, ôû daïng sôïi trong 2 nhaân môùi ñöôïc trong nhaân môùi ñöôïc maûnh daàn thaønh nhieãm taïo thaønh vôùi soá löôïng taïo thaønh vôùi soá löôïng saéc chaát. laø boä ñôn boâò( keùp) laø boä ñôn boäi. Baûng 40.3: Baûng chaát vaø yù nghóa cuûa caùc quaù trình nguyeân phaân, giaûm phaân, thuï tinh. Caùc quaù Baûn chaát YÙ nghóa trình Nguyeân Giöõ nguyeân boä NST, nghóa laø 2 teá Duy trì oån ñònh boä NST trong söï phaân baøo con ñöôïc taïo ra coù 2n gioáng lôùn leân cuûa cô theå vaø ôû nhöõng nhö teá baøo meï loaøi sinh saûn voâ tính Giaûm phaân Laøm giaûm soá löôïng NST ñi 1 nöõa, Goùp phaàn duy trì oån ñònh boä NST nghóa laø caùc teá baøo con ñöôïc taïo ra qua caùc theá heä ôû nhöõng loaøi sinh coù soá löôïng NST (n) baèng 1 nöõa saûn höõu tính vaø taïo ra nguoàn bieán TB cuûa meï dò toå hôïp Thuï tinh Keát hôïp 2 boä nhaân ñôn boäi (n) Goùp phaàn duy trì oån ñònh boä NST thaønh boä nhaân löôõng boäi (2n) qua caùc theá heä ôû nhöõng loaøi sinh saûn höõu tính vaø taïo ra nguoàn bieán dò toå hôïp Baûng 40.4: Caáu truùc vaø chöùc naêng cuûa ADN , ARN vaø proâteâin Ñaïi phaân töû Caáu truùc Chöùc naêng ADN - Chuoãi xoaén keùp - Löu giöõ thoâng tin di truyeàn - 4 nucleâoâtit: A,T,G,X - Truyeàn ñaït thoâng tin di truyeàn ARN - Chuoãi xoaén ñôn - Truyeàn ñaït thoâng tin di truyeàn - 4 nucleâoâtit: A,U,G,X - Vaän chuyeån axit amin - Tham gia caáu truùc Riboâxoâm PROÂTEÂIN - Moät hay nhieàu chuoãi ñôn - Caáu truùc caùc boä phaän cuûa teá Tröôøng THCS Phan Ngoïc Hieån
10. Sinh học 9 Năm học: 2020-2021 - 20 loaïi axit amin baøo - Enzim xuùc taùc quaù trình trao ñoåi chaát - Hoomoân ñieàu hoøa quaù trình trao ñoåi chaát - Vaän chuyeån, cung caáp naêng löôïng Baûng 40.5: Caùc daïng ñoät bieán Caùc daïng ñoät bieán Khaùi nieäm Daïng ñoät bieán Ñoät bieán gen Nhöõng bieán ñoåi trong caáu truùc cuûa Maát, theâm, thay theá moät gen caëp nucleâoâtit Ñoät bieán caáu truùc Nhöõng bieán ñoåi trong caáu truùc cuûa Maát, laëp, ñaûo ñoaïn NST NST Ñoät bieán soá löôïng Nhöõng bieán ñoåi veà soá löôïng trong Dò boäi theå vaø ña boäi theå NST boä NST 3. Luyện tập: ( 3 phút) Mục tiêu: Nhận xét nội dung ôn tập ở các bảng. GV nhận xét: - Phần chuẩn nội dung ở nhà theo yêu - Nội dung phần di truyền và biến dị cầu. - Nhaän xeùt phần bài làm của các nhóm. GV chốt lại nội dung cần lưu ý: - Toùm taét caùc quy luaät di truyeàn. - Caùc daïng ñoät bieán - Caáu truùc vaø chöùc naêng cuûa ADN , ARN vaø proâteâin - Baûng chaát vaø yù nghóa cuûa caùc quaù trình nguyeân phaân, giaûm phaân, thuï tinh. 4. Vận dụng. 5. Tìm tòi – Mở rộng. 6. Hướng dẫn về nhà: (1 phút) - Hoaøn thaønh nội dung ở bảng. - Chuaån bò bài sau: Xem lại câu hỏi hướng dẫn ôn tập. IV. RÚT KINH NGHIỆM: Tröôøng THCS Phan Ngoïc Hieån
11. Sinh học 9 Năm học: 2020-2021 Ngày soạn: 10/12/2020 TUAÀN: 16 TIEÁT: 32 BÀI: ÔN TẬP (TT) I. MỤC TIÊU: Sau khi học xong bài giảng, học sinh có khả năng: 1. Kiến thức: - Vận dụng các kiến thức đã học giải một số bài tập có liên quan. - Vận dụng lí thuyết vào giải thích các trường hợp thực tế. 2. Kỹ năng: - Vaän duïng, khaùi quaùt kieán thöùc theo chuû ñeà. - So sánh, tổng hợp kiến thức. 3. Thái độ: Giaùo duïc HS loøng yeâu thích bộ môn. 4. Năng lực: hình thành được năng lực sau: - Năng lực hoạt động nhóm, năng lực hợp tác. - Năng lực tự giải quyết vấn đề II. CHUẨN BỊ: 1. Giáo viên: Baûng phuï: Caâu hoûi vaø caùc daïng baøi taäp. 2. Học sinh: Xem lại hướng dẫn ôn tập. III. TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG HỌC: 1. Khởi động: (2 phút) Mục tiêu: Nêu trọng tâm nội dung ôn tập GV yêu cầu nhắc lại: Các chương đã học về di truyền và biến dị. 2. Hình thành kiến thức: (37 phút) Hoạt động của thầy – trò Nội dung Hoạt động: Câu hỏi ôn tập. (37 phút) Mục tiêu: Vận dụng các kiến thức đã học giải một số bài tập có liên quan. Vận dụng lí thuyết vào giải thích các trường hợp thực tế. GV yeâu caàu HS thaûo luaän cặp nhoùm hoaøn II. Câu hỏi ôn tập: thaønh caùc caâu hoûi: Caù nhaân töï lieân heä kieán thöùc cuõ. 1. Phaân bieät boä NST ñôn boäi vaø boä HS trao ñoåi thaûo luaän thoáng nhaát yù kieán. NST löôõng boäi. Ñaïi dieän nhoùm trình baøy. 2. Nhận biết các dạng đột biến. Nhoùm khaùc nhaän xeùt, boå sung. 3. Nhöõng dieãn bieán cuûa NST trong Tröôøng THCS Phan Ngoïc Hieån
12. Sinh học 9 Năm học: 2020-2021 giaûm phaân, tính đặc trưng và cấu trúc của NST. 4. Trình bày mối quan hệ giữa gen và GV nhaän xeùt giuùp HS hoaøn thieän kieán thöùc. tính trạng. GV gôïi yù: *Bài tập: - ARN ñöôïc toång hôïp döïa treân khuoân maãu, Baøi 1: nguyeân taéc naøo? Nguyeân taéc boå sung ñöôïc giaûi thích - Chuoãi axit amin ñöôïc hình thaønh döïa treân qua moái quan heä trong sô ñoà nhö theá nguyeân taéc naøo? naøo? HS nêu được: Gen (1 ñoaïn ADN) ARN + Gen ARN: A- U, T-A, G-X, X-G Proâteâin. + ARN Proâteâin: A-U, G-X. Nhoùm khaùc nhaän xeùt, boå sung. GV điều chỉnh, sữa sai Bài 2: Ở chuột, tính trạng lông đen trội hoàn toàn so với tính trạng lông HS thảo luận nhóm hoàn thành bài tập: trắng. Khi cho chuột đực lông đen + Dãy 1,2 làm bài 2 giao phối với chuột cái lông trắng t hì + Dãy 3,4 làm bài 3 kết quả giao phối sẽ như thế nào? GV hướng dẫn HS giải: Giải - Dựa vào đâu để xác định tính trạng trội, lặn? Bước 1: Quy ước gen: - Các bước để giải bài tập? Gen A quy định màu lông đen HS nêu được 3 bước giải cơ bản: Gen a quy định màu lông trắng. + Bước 1: Quy ước gen: Bước 2: Xác định kiểu gen của P + Bước 2: Xác định kiểu gen của P Chuột đực lông đen có kiểu gen AA + Bước 3: Lập sơ đồ lai. hoặc Aa. Chuột cái lông trắng có kiểu gen: aa Bước 3: Lập sơ đồ lai. Ở P có hai sơ đồ lai: P: AA x aa P: Aa x aa Trường hợp 1: P: AA(đen) x aa(trắng) G: A a F1: Aa(100% lông đen) Trường hợp 2 P: Aa(đen) x aa(trắng) G: A , a a F1: 1 Aa : 1 aa Tröôøng THCS Phan Ngoïc Hieån
13. Sinh học 9 Năm học: 2020-2021 (50% lông đen : 50% l ông trắng) Bài 3: Ở lúa tính trạng hạt gạo đục trội hoàn toàn so với tính trạng hạt trong . Cho lúa hạt đục thuần chủng thụ phấn với lúa hạt trong. GV hướng dẫn HS giải: a.Xác định kết quả thu được ở F1 & - Xác định tính trạng trội, lặn? F2. - Xác định kiểu gen của P? b. Nếu cho cây F1 & F2 có hạt gạo HS nêu được các bước giải . đục nói trên lai với nhau thì kết quả như thế nào? Giải: Quy ước: Gen A quy định gạo hạt đục Gen a quy định gạo hat trong. a. Cây P có gạo hạt đục có kiểu gen: AA Cây P có gạo hạt trong có kiểu gen: aa Sơ đồ lai P: AA x aa G: A a F1: Aa(100% gạo hạt đục) F1 x F1: P: Aa x Aa G: A , a A , a F1: KG: 1 AA: 2 Aa : 1 aa KH: 3 hạt đục : 1 hạt trong b. Cây F1 có kiểu gen: Aa Cây F2 có kiểu gen: AA v à Aa Sơ đồ lai: P: AA x Aa G: A A , a F: 1AA: 1Aa (100% gạo hạt đục) P: Aa x Aa G: A , a A , a F: KG: 1 AA: 2 Aa : 1 aa KH: 3 hạt đục : 1 hạt trong Tröôøng THCS Phan Ngoïc Hieån
14. Sinh học 9 Năm học: 2020-2021 - Đại diện các nhóm lên bảng làm bài. - Nhóm khác nhận xét, bổ sung. GV điều chỉnh. Bài 4: Có 10 tinh bào bậc I của ruồi giấm GV gợi ý: qua quá trình phát sinh giao tử sẽ tạo - Từ 1 tinh bào bậc I qua quá trình phát sinh ra mấy tinh trùng? Giải thích. giao tử tạo ra mấy tinh trùng? - Vậy từ 10 tinh bào bậc I sẽ tạo mấy tinh trùng? HS hoạt động cá nhân GV điều chỉnh. 3. Luyện tập: ( 4 phút) Mục tiêu: Chốt lại nội dung ôn tập. GV chốt lại nội dung cần lưu ý: - Caùc dạng bài tập về quy luaät di truyeàn. Caùc daïng ñoät bieán - Caáu truùc vaø chöùc naêng cuûa ADN , ARN vaø proâteâin - Baûng chaát vaø yù nghóa cuûa caùc quaù trình nguyeân phaân, giaûm phaân, thuï tinh. 4. Vận dụng. 5. Tìm tòi – Mở rộng. 6. Hướng dẫn về nhà: (2 phút) - Hoaøn thaønh nội dung ôn tập. - Chuaån bò học bài chuẩn bị thi học kì. IV. RÚT KINH NGHIỆM: Năm Căn, ngày tháng năm TỔ TRƯỞNG Tröôøng THCS Phan Ngoïc Hieån