Giáo án Sinh học Lớp 9 - Tiết 37 đến 44 - Năm học 2020-2021 - Trường THCS Phan Ngọc Hiển

Nội dung text: Giáo án Sinh học Lớp 9 - Tiết 37 đến 44 - Năm học 2020-2021 - Trường THCS Phan Ngọc Hiển

1. Sinh học 9 Năm học: 2020-2021 Ngày soạn: 12/1/2021 Tuần: 19 Tiết: 37 BÀI 31: CÔNG NGHỆ GEN I. MỤC TIÊU: Sau khi học xong bài giảng, học sinh có khả năng: 1. Kiến thức: - Trình bày được khái niệm kĩ thuật gen, công nghệ gen, công nghệ sinh học. - Nêu được những lĩnh vực sản xuất và đời sống có ứng dụng kĩ thuật gen. Các lĩnh vực chính của công nghệ sinh học hiện đại và vai trò của từng lĩnh vực trong sản xuất và đời sống. 2. Kỹ năng: - Quan sát, nhận biết - Phân tích kênh hình. 3. Thái độ: Giáo dục yêu thích bộ môn. 4. Năng lực: hình thành được năng lực sau: - Năng lực hoạt động nhóm, năng lực hợp tác. - Năng lực tự học, tự giải quyết vấn đề II. CHUẨN BỊ: 1. Giáo viên: Tranh phóng to hình 32 SGK. Tư liệu về ứng dụng công nghệ sinh học. 2. Học sinh: xem trước bài mới, sưu tầm tư liệu . III. TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG HỌC: 1. Khởi động: (5phút) Mục tiêu: Hình thành kiến thức theo nội dung bài mới. GV nêu vấn đề: Nêu những ưu điểm và triển vọng của nhân giống vô tính trong ống nghiệm? (HS trả lời đúng ghi điểm) GV liên hệ thành tựu nhân giống ở Việt Nam. 2. Hình thành kiến thức: (35 phút) Hoạt động của thầy – trò Nội dung Hoạt động 1: Khái niệm kĩ thuật gen và công nghệ gen. (10 phút) Mục tiêu: Trình bày được khái niệm kĩ thuật gen, công nghệ gen. *GV yêu cầu HS hoạt động cá nhân: GV giới thiệu sơ đồ 32 SGK và kết hợp đọc thông tin SGK yêu cầu: - Kĩ thuật gen là gì? Người ta sử dụng kĩ thuật - Kĩ thuật gen là tập hợp những gen vào mục đích gì? phương pháp tác động định hướng lên TrườngTHCS Phan Ngọc Hiển
2. Sinh học 9 Năm học: 2020-2021 - Công nghệ gen là gì? ADN cho phép chuyển gen từ một cá Yêu cầu nêu được : thể của một loài sang cá thể của loài + Mục đích của công nghệ đối với đời sống. khác. + Khái quát thành khái niệm. - Công nghệ gen là ngành kĩ thuật về HS khác nhận xét, bổ sung. quy trình ứng dụng kĩ thuật gen. GV nhận xét và lưu ý: giải thích rõ việc chỉ huy tổng hợp prôtêin đã mã hóa trong đoạn đó để sang phần ứng dụng. GV chốt lại. Hoạt động 2: Ứng dụng công nghệ gen. (15 phút) Mục tiêu: Nêu được những lĩnh vực sản xuất và đời sống có ứng dụng kĩ thuật gen. Các lĩnh vực chính của công nghệ sinh học hiện đại và vai trò của từng lĩnh vực trong sản xuất và đời sống. *GV tổ chức HS hoạt động cặp nhóm: 1. Tạo ra các chủng vi sinh vật mới. GV giới thiệu một số thành tựu biến đổi gen ở thực vật. 2. Tạo giống cây trồng biến đổi gen. - Kĩ thuật gen được ứng dụng trong lĩnh vực nào? 3. Tạo động vật biến đổi gen. HS hoạt động theo nhóm. Đại diện nhóm nêu được: + Các chủng vi sinh vật mới + Là lĩnh vực ứng dụng chuyển các gen quý vào cây trồng. + Ứng dụng công nghệ gen để tạo động vật biến đổi gen thu được kết quả như thế nào? HS phát biểu HS khác nhận xét, bổ sung. GV nhận xét, giới thiệu thêm các ứng dụng: + Dùng vi khuẩn E.coli và nấm men cấy gen mã hóa → sản ra kháng sinh và hoocmôn Isulin. + Cây lúa được chuyển gen quy định tổng hợp  - Caroten (tiền Vitamin A)vào tế bào cây lúa → tạo ra giống lúa giàu Vitamin A. Hoạt động 3: Khái niệm công nghệ sinh học. (10 phút) Mục tiêu: Trình bày được khái niệm công nghệ sinh học. *GV tổ chức HS hoạt động nhóm: GV y/cầu HS đọc thông tin SGK - Công nghệ sinh học là gì? - Công nghệ sinh học là một ngành - Tại sao Công nghệ sinh học là hướng ưu tiên công nghệ sử dụng tế bào sống và các đầu tư và phát triển trên thế giới và ở Việt quá trình sinh học để tạo ra các sản TrườngTHCS Phan Ngọc Hiển
3. Sinh học 9 Năm học: 2020-2021 2. Kỹ năng: Phân tích và khai thác thông tin. 3. Thái độ: Giaùo duïc yù thöùc nghiêm túc, giöõ gìn veä sinh moâi tröôøng. 4. Năng lực: hình thành được năng lực sau: - Năng lực hoạt động nhóm. - Năng lực tự học, tự giải quyết vấn đề II. CHUẨN BỊ: 1. Giáo viên: - Tranh veõ “Caùc moâi tröôøng soáng cuûa sinh vaät”. - Baûng phuï: Moâi tröôøng soáng cuûa sinh vaät. - Baûng ñieàn caùc nhaân toá sinh thaùi theo töøng nhoùm. 2. Học sinh: Xem trước bài mới. III. TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG HỌC: 1. Khởi động: (2phút) Mục tiêu: Hình thành kiến thức theo nội dung bài mới. . GV nêu vấn đề bằng 1 ví dụ: Con thỏ sống trong rừng chịu ảnh hưởng của những yếu tố nào? (HS trả lời: yếu tố của môi trường, kẻ thù, thức ăn, nơi ở. . .) 2. Hình thành kiến thức: (40phút) Hoạt động của thầy – trò Nội dung Hoạt động 1: Môi trường sống của sinh vật. (14 phút) Mục tiêu: Trình bày ñöôïc khaùi nieäm chung veà moâi tröôøng soáng, caùc loaïi moâi tröôøng soáng cuûa sinh vaät. *GV tổ chức HS hoạt động cá nhân: GV nêu vấn đề: - Cho biết nhöõng yeáu toá naøo của môi trường ảnh hưởng đến đời sống sinh vật? - Laø nôi sinh soáng cuûa sinh vaät, bao - Moâi tröôøng soáng laø gì? goàm taát caû nhöõng gì bao quanh sinh - Keå teân caùc sinh vaät vaø caùc moâi tröôøng soáng vaät. khaùc? - Caùc loaïi moâi tröôøng: nöôùc, treân Caù nhaân quan saùt hình 41.1, ñoïc theâm thoâng cạn, trong ñaát, sinh vaät. tin SGK trả lời. HS khác nhận xét. GV chốt lại Hoạt động 2: Các nhân tố sinh thái của môi trường. (16 phút) Mục tiêu: Phaân bieät caùc nhaân toá voâ sinh, nhaân toá sinh thaùi höõu sinh. TrườngTHCS Phan Ngọc Hiển
4. Sinh học 9 Năm học: 2020-2021 *GV tổ chức HS hoạt động nhóm: GV giôùi thieäu baûng 41.2 yeâu caàu: - Ñieàn teân caùc nhaân toá sinh thaùi cuûa moâi tröôøng töï nhieân vaø saép xeáp caùc nhaân toá sinh thaùi theo töøng nhoùm? Ñaïi dieän nhoùm leân ñieàn baûng: Nhaân toá Nhaân toá höõu sinh voâ sinh Nhaân toá Nhaân toá sinh vaät con ngöôøi khaùc Khí haäu Troàng caây Sinh vaät kí sinh Nöôùc Saên baén Sinh vaät aên thòt- con moài Ñòa hình Nhóm khác nhận xét bổ sung GV nhận xét điều chỉnh *GV tổ chức HS hoạt động cá nhân: - Phaân tích nhöõng hoaït ñoäng cuûa con ngöôøi? - Caùc nhaân toá sinh thaùi ñöôïc chia → Giaùo duïc HS yù thöùc baûo veä moâi tröôøng. thaønh 2 nhoùm: GV lieân heä thöïc teá: + Nhaân toá sinh thaùi voâ sinh - Trong 1 ngaøy aùnh saùng maët trôøi chieáu treân + Nhaân toá sinh thaùi höõu sinh goàm: maët ñaát thay ñoåi nhö naøo? nhaân toá sinh thaùi con ngöôøi vaø nhaân - ÔÛ nöôùc ta ñoä daøi ngaøy vaøo muøa heø vaø muøa toá sinh thaùi sinh vaät khaùc. ñoâng coù gì khaùc nhau? - Söï thay ñoåi nhieät ñoä trong moät naêm thay ñoåi nhö theá naøo? HS liên hệ kiến thức trả lời HS khác nhận xét, bổ sung. GV điều chỉnh, kết luận. Hoạt động 3: Giới hạn sinh thái. (10phút) Mục tiêu: Khaùi nieäm veà giôùi haïn sinh thaùi. *GV tổ chức HS hoạt động cá nhân: GV giôùi thieäu hình 41.2 hoûi: - Caù roâ phi ôû VN soáng vaø phaùt trieån ôû nhieät ñoä naøo? - Nhieät ñoä naøo Caù roâ phi sinh tröôûng vaø phaùt trieån toát nhaát? TrườngTHCS Phan Ngọc Hiển
5. Sinh học 9 Năm học: 2020-2021 - Taïi sao ngoaøi to 50c vaø 420c thì caù roâ phi seõ cheát? - Theá naøo laø giôùi haïn sinh thaùi? Cho ví duï? - Laø giôùi haïn chòu ñöïng cuûa cô theå HS liên hệ kiến thức trả lời sinh vaät ñoái vôùi moät nhaân toá sinh HS khác nhận xét, bổ sung. thaùi nhaát ñònh. GV điều chỉnh, kết luận. 3. Luyện tập: ( 2phút) Mục tiêu: Củng cố kiến thức về caùc loaïi moâi tröôøng soáng cuûa sinh vaät, phaân bieät caùc nhaân toá voâ sinh, nhaân toá sinh thaùi höõu sinh. GV yeâu caàu: - Moâi tröôøng soáng cuûa sinh vaät laø gì? - Laø nôi sinh soáng cuûa sinh vaät, bao goàm taát - Phaân bieät nhaân toá sinh thaùi? VD? caû nhöõng gì bao quanh sinh vaät. HS trả lời. - Caùc nhaân toá sinh thaùi ñöôïc chia thaønh 2 nhoùm: + Nhaân toá sinh thaùi voâ sinh + Nhaân toá sinh thaùi höõu sinh goàm GV chốt lại nội dung cần lưu ý: - Khaùi nieäm chung veà moâi tröôøng soáng, caùc loaïi moâi tröôøng soáng cuûa sinh vaät, khaùi nieäm veà giôùi haïn sinh thaùi. - Phaân bieät caùc nhaân toá voâ sinh, nhaân toá sinh thaùi höõu sinh. 4. Vận dụng. 5. Tìm tòi – Mở rộng. 6. Hướng dẫn về nhà: (1 phút) - Hoïc baøi, laøm baøi 1 SGK tr 121. - Xem tröôùc baøi: AÛnh höôûng cuûa nhieät ñoä vaø ñoä aåm leân ñôøi soáng sinh vaät. IV. RÚT KINH NGHIỆM: TrườngTHCS Phan Ngọc Hiển
6. Sinh học 9 Năm học: 2020-2021 Ngaøy soaïn: 19/1/2021 BÀI 42: Tuaàn: 21 Tieát: 42 AÛNH HÖÔÛNG CUÛA AÙNH SAÙNG LEÂN ÑÔØI SOÁNG SINH VAÄT I. MỤC TIÊU: Sau khi học xong bài giảng, học sinh có khả năng: 1. Kiến thức: - Trình bày ñöôïc nhöõng aûnh höôûng cuûa nhaân toá sinh toá sinh thaùi aùnh saùng ñeán caùc ñaëc ñieåm hình thaùi, giaûi phaåu, sinh lí vaø taäp tính cuûa sinh vaät. - Giaûi thích ñöôïc söï thích nghi cuûa sinh vaät. 2. Kỹ năng: - Reøn kyõ naêng quan saùt, phaân tích. - Vaän duïng kieán thöùc vaøo ñôøi soáng. 3. Thái độ: Giaùo duïc yù thöùc nghiêm túc, giöõ gìn veä sinh moâi tröôøng. 4. Năng lực: hình thành được năng lực sau: - Năng lực hoạt động nhóm. - Năng lực tự học, tự giải quyết vấn đề II. CHUẨN BỊ: 1. Giáo viên: Baûng phuï: AÛnh höôûng cuûa aùnh saùng tôùi hình thaùi vaø sinh lí cuûa caây. 2. Học sinh: Xem trước bài mới. III. TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG HỌC: 1. Khởi động: (5phút) Mục tiêu: Hình thành kiến thức theo nội dung bài mới. . HS: Phaân bieät nhaân toá sinh thaùi? VD? Trả lời: - Caùc nhaân toá sinh thaùi ñöôïc chia thaønh 2 nhoùm: + Nhaân toá sinh thaùi voâ sinh: ánh sáng, nhiệt độ. . . + Nhaân toá sinh thaùi höõu sinh goàm: nhaân toá sinh thaùi con ngöôøi vaø nhaân toá sinh thaùi sinh vaät khaùc. GV nêu vấn đề: Nhiều loài sinh vật sống chủ yếu nơi quang đãng có nhiều ánh nắng nhưng ngược lại có nhiều loài chỉ sống trong bóng râm. Vậy khi chuyển những sinh vật sống trong bóng râm ra sống nơi có cường độ chiếu sáng cao hơn thì chúng sẽ như thế nào? 2. Hình thành kiến thức: (37phút) TrườngTHCS Phan Ngọc Hiển
7. Sinh học 9 Năm học: 2020-2021 Hoạt động của thầy – trò Nội dung Hoạt động 1: Ảnh höôûng cuûa aùnh saùng lên đời sống thực vật. (20 phút) Mục tiêu: Trình bày ñöôïc nhöõng aûnh höôûng cuûa nhaân toá sinh toá sinh thaùi aùnh saùng ñeán caùc ñaëc ñieåm hình thaùi, giaûi phaåu, sinh lí cuûa thực vaät. Giaûi thích ñöôïc söï thích nghi cuûa thực vaät. *GV tổ chức HS hoạt động cá nhân: GV giới thiệu hình 42.1,42.2 SGK. - Nhận xét về hình dáng thân của những cây ven rừng, cây cao dọc đường phố có nhà cao, cây bên của sổ? - Nhận xét hình thái cây mọc trồng rừng và hình thái cây mọc cây mọc nơi quang đãng? - Em hãy giải thích nguyên nhân của hiện tượng các cành phía dưới héo và rụng sớm? HS nêu được: + Cây mọc trong rừng có thân cao, thẳng, cành chỉ tập trung ở phần ngọn, các cành phía dưới héo và rụng sớm. + Cây mọc nơi trống trải, ánh sáng mạnh có thân thấp, nhiều cành và tán rộng. HS khác nhận xét, bổ sung. GV nhận xét, điều chỉnh. *GV tổ chức HS hoạt động cặp nhóm: GV giới thiệu mẫu vật về cây lá lốt mọc nơi có nhiều ánh sáng và nơi có ít ánh sáng. - Em hãy nêu sự khác nhau về hình thái giữa 2 cây lá lốt trên? - Vậy ánh sáng có ảnh hưởng đến đời sống của thực vật như thế nào? - Ánh sáng ảnh hưởng đến sự biến đổi - Thực vật được chia làm mấy nhóm? Ví dụ? hình thái và hoạt động sinh lý của HS hoạt động nhóm thực vật Đại diện nhóm phát biểu - Thực vật được chia làm 2 nhóm: Nhóm khác nhận xét, bổ sung. + Nhóm cây ưa sáng GV điều chỉnh, chốt lại. + Nhóm cây ưa bóng Hoạt động 2: Ảnh höôûng cuûa aùnh saùng lên đời sống của động vật. (17 phút) Mục tiêu: Trình bày ñöôïc nhöõng aûnh höôûng cuûa nhaân toá sinh toá sinh thaùi aùnh saùng ñeán động vaät. Giaûi thích ñöôïc söï thích nghi cuûa động vaät. *GV tổ chức HS hoạt động cá nhân: TrườngTHCS Phan Ngọc Hiển
8. Sinh học 9 Năm học: 2020-2021 GV giới thiệu: + Kiến đi theo hướng ánh sáng do gương phản chiếu. - Ánh sáng ảnh hưởng tới các hoạt - Điều đó chứng tỏ ánh sáng có vai trò gì đối với động của động vật: Nhận biết định đời sống động vật? hướng di chuyển trong không gian, - Hãy kể tên những động vật kiếm ăn vào ban sinh trưởng và sinh sản. đêm buổi sáng sớm hay ban ngày? - Nhóm động vật ưa sáng HS nêu được: - Nhóm động vật ưa tối + Buổi sáng sớm hay ban ngày: Chim bìm bịp, gà cỏ, chích chòe, chào mào, + Ban đêm: Chim vạc, sếu đầu đỏ, dơi, chim cú mèo, trâu, bò, dê, cừu, sư tử, hổ, chó sói, nhím, sóc, GV điều chỉnh, chốt lại. 3. Luyện tập: ( 2phút) Mục tiêu: Củng cố kiến thức về caùc loaïi moâi tröôøng soáng cuûa sinh vaät, phaân bieät caùc nhaân toá voâ sinh, nhaân toá sinh thaùi höõu sinh. GV yeâu caàu: Hãy lấy thêm khác về ảnh hưởng của ánh sáng lên đời sống sinh vật? HS trả lời. GV chốt lại nội dung cần lưu ý: - Ảnh höôûng cuûa nhaân toá sinh toá sinh thaùi aùnh saùng ñeán caùc ñaëc ñieåm hình thaùi, giaûi phaåu, sinh lí vaø taäp tính cuûa sinh vaät. - Giaûi thích ñöôïc söï thích nghi cuûa sinh vaät. 4. Vận dụng. 5. Tìm tòi – Mở rộng. 6. Hướng dẫn về nhà: (1 phút) - Hoïc baøi, laøm baøi 1/124 SGK. - Xem tröôùc baøi: AÛnh höôûng cuûa nhieät ñoä vaø ñoä aåm leân ñôøi soáng sinh vaät. IV. RÚT KINH NGHIỆM: TrườngTHCS Phan Ngọc Hiển
9. Sinh học 9 Năm học: 2020-2021 Ngaøy soaïn: 19/1/2021 Tuaàn: 22 Tieát: 43 BÀI 43: AÛNH HÖÔÛNG CUÛA NHIEÄT ÑOÄ VAØ ÑOÄ AÅM LEÂN ÑÔØI SOÁNG SINH VAÄT I. MỤC TIÊU: Sau khi học xong bài giảng, học sinh có khả năng: 1. Kiến thức: - Trình bày được ảnh của nhân tố sinh thái nhiệt độ, độ ẩm môi trường đến các đặc điểm về hình thái, sinh lí và tập tính của sinh vật. - Giải thích được sự thích nghi của sinh vật. 2. Kỹ năng: - Toång hôïp, khaùi quaùt kieán thöùc. - Phân tích và khai thác thông tin. 3. Thái độ: Giáo dục HS nghiêm túc học tập và yêu thích bộ môn. 4. Năng lực: hình thành được năng lực sau: - Năng lực hoạt động nhóm. - Năng lực tự học, tự giải quyết vấn đề II. CHUẨN BỊ: 1. Giáo viên: Baûng phuï “Caùc sinh vaät bieán nhieät vaø haèng nhieät”. “Caùc nhoùm sinh vaät thích nghi vôùi ñoä aåm khaùc nhau”. 2. Học sinh: Xem tröôùc baøi môùi. III. TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG HỌC: 1. Khởi động: (5 phút) Mục tiêu: Hình thành kiến thức theo nội dung bài mới. HS1: Neâu söï khaùc nhau giöõa thöïc vaät öa saùng vaø öa boùng? Ví duï? HS2: AÙnh saùng coù aûnh höôûng ñeán ñoäng vaät nhö theá naøo? Giới thiệu bài: Nhiều loài sinh vật chỉ có thể sống nơi ấm áp nhưng ngược lại có loài sống nơi giá lạnh. Khi chuyển những sinh vật đó từ nơi ấm áp sang nơi lạnh thì khả năng sống của chúng sẽ như thế nào? (HS: khả năng sống của chúng sẽ giảm nhiều, khi không sống được) Vậy nhân tố sinh thái nhiệt độ và độ ẩm có ảnh hưởng như thế nào đến sinh vật? 2. Hình thành kiến thức: (35 phút) TrườngTHCS Phan Ngọc Hiển
10. Sinh học 9 Năm học: 2020-2021 Hoạt động của thầy – trò Nội dung Hoạt động 1: Ảnh höôûng cuûa nhieät ñoä leân ñôøi soáng sinh vaät. (18phút) Mục tiêu: Trình bày được ảnh của nhân tố sinh thái nhiệt độ môi trường đến các đặc điểm về hình thái, sinh lí và tập tính của sinh vật. Giải thích được sự thích nghi của sinh vật. *GV tổ chức HS hoạt động cá nhân: GV đặt vấn đề: - Sinh vaät soáng ñöôïc ôû nhieät ñoä nhö theá naøo? - Để sống được với những điều kiện nhiệt độ khác nhau của môi trường, sinh vật đã có những đặc điểm gì thích nghi để tồn tại? - Ở lớp 6, các em đã học quá trình quang hợp và hô hấp của cây chỉ có thể diễn ra bình thường ở nhiệt độ môi trường như thế nào? - Em hãy lấy ví dụ về sinh vật biến nhiệt và hằng nhiệt theo mẫu bảng 43.1. HS nghiên cứu thông tin SGK nêu được: - Nhieät ñoâ moâi tröôøng aûnh höôûng tôùi o o + Phaïm vi t sinh vaät soáng ñöôïc laø 0 C hình thaùi, hoaït ñoäng sinh lí cuûa sinh o 50 C. vaät. + Vi khuẩn suối nước nóng chịu được nhiệt độ - Hình thaønh nhoùm sinh vaät bieán 70oC – 90oC, ấu trùng sâu ngô chịu to -27oC. HS khác nhận xét nhieät vaø sinh vaät haèng nhieät. GV điều chỉnh, chốt lại. Hoạt động 2: Ảnh hưởng của độ ẩm lên đời sống của sinh vật. (17 phút) Mục tiêu: Trình bày được ảnh của nhân tố sinh thái độ ẩm môi trường đến các đặc điểm về hình thái, sinh lí và tập tính của sinh vật. Giải thích được sự thích nghi của sinh vật. *GV tổ chức HS hoạt động cặp nhóm: GV đặt vấn đề: - Hãy lấy ví dụ minh họa các sinh vật thích nghi với môi trường có độ ẩm khác nhau theo mẫu bảng 43.2 SGK- 129 HS quan sát hình và hoạt động theo cặp nhóm. Gợi ý: + Sống ở nơi ẩm ướt, thiếu ánh sáng như cây cây có đặc điểm gì? + Sống ở nơi khô hạn như thực vật có đặc điểm gì để thích nghi? +Thường xuyên sống nơi có độ ẩm cao như - Sinh vật thích nghi với môi trường TrườngTHCS Phan Ngọc Hiển
11. Sinh học 9 Năm học: 2020-2021 động vật có đặc điểm gì? sống có độ ẩm khác nhau. Đại diện nhóm phát biểu. + Lá mỏng, bản lá rộng, mô giậu kém phát triển. + Rễ ăn sâu, lan rộng,thân mọng nước, lá tiêu giảm hoặc biến thành gai. + Da trần ẩm ướt, khi gặp điều kiện khô hạn dễ bị mất nước. + Da có vảy sừng làm giảm khả năng mất nước. GV yêu cầu HS thảo luận nhóm: HS hoạt động nhóm Đại diện nhóm lên bảng điền Các Tên sinh vật Nơi sinh sống - Hình thành các nhóm sinh vật: nhóm + Thực vật: SV Nhóm ưa ẩm TV ưa - Rau mác - Ven bờ ruộng Nhóm chịu hạn ẩm - Lúa - Ruộng lúa nước + Động vật: TV chịu - Xương rồng - Bãi cát Nhóm ưa ẩm hạn - Cây phi lao - Bãi cát ven biển Nhóm ưa khô. ĐV ưa - Ếch - Ao, hồ. ẩm - Giun đất - Trong đất ĐV ưa - Thằn lằn - Vùng cát khô, khô - Lạc đà đồi - Sa mạc. Nhóm khác nhận xét, bổ sung GV điều chỉnh, chốt lại. 3. Luyện tập: ( 3phút) Mục tiêu: Củng cố kiến thức về các phương pháp tạo ưu thế lai và nguyên nhân của hiện tượng ưu thế lai . GV yêu cầu HS: - Hãy lấy ví dụ minh họa các sinh vật HS lấy ví dụ. thích nghi với môi trường có nhiệt độ và độ ẩm khác nhau? - Giải thích sự thích nghi của sinh vật - Nhieät ñoâ moâi tröôøng aûnh höôûng tôùi hình với nhiệt độ và độ ẩm? thaùi, hoaït ñoäng sinh lí cuûa sinh vaät. HS trình bày. - Sinh vật thích nghi với môi trường sống có độ ẩm khác nhau GV chốt lại nội dung cần lưu ý: TrườngTHCS Phan Ngọc Hiển
12. Sinh học 9 Năm học: 2020-2021 Ảnh hưởng của nhân tố sinh thái nhiệt độ, độ ẩm môi trường đến các đặc điểm về hình thái, sinh lí và tập tính của sinh vật. 4. Vận dụng 5. Tìm tòi – Mở rộng (1 phút) Ñoïc phaàn “Em coù bieát”. 6. Hướng dẫn về nhà: (1 phút) Xem tröôùc baøi môùi: AÛnh höôûng laãn nhau giöõa caùc sinh vaät. IV. RÚT KINH NGHIỆM: Ngaøy soaïn: 19/1/2021 BÀI 44: Tuaàn: 22 Tieát: 44 AÛNH HÖÔÛNG LAÃN NHAU GIÖÕA CAÙC SINH VAÄT I. MỤC TIÊU: Sau khi học xong bài giảng, học sinh có khả năng: 1. Kiến thức: - Trình bày được khái niệm về quan hệ cùng loài. - Nêu được quan heä giöõa caùc sinh vaät cuøng loaøi vaø khaùc loaøi 2. Kỹ năng: Reøn kyõ naêng quan saùt, phaân tích. 3. Thái độ: Giaùo duïc yù thöùc baûo veä thieân nhieân, các loài sinh vật. 4. Năng lực: hình thành được năng lực sau: - Năng lực hoạt động nhóm. - Năng lực tự học, tự giải quyết vấn đề II. CHUẨN BỊ: 1. Giáo viên: - Baûng phuï: Baøi taäp veà quan heä cuøng loaøi vaø quan heä khaùc loaøi. TrườngTHCS Phan Ngọc Hiển
13. Sinh học 9 Năm học: 2020-2021 - Tranh aûnh theå hieän moái quan heä cuøng loaøi, khác loài. 2. Học sinh: Xem tröôùc baøi môùi. III. TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG HỌC: 1. Kiểm tra 15 phút. 2. Khởi động: (1 phút) Mục tiêu: Hình thành kiến thức theo nội dung bài mới. GV nêu vấn đề: Mỗi sinh vật khi sống trong môi trường có làm ảnh hưởng tới các sinh vật khác ở xung quanh hay không? Vậy chúng thể hiện thông qua những mối quan hệ nào? 3. Hình thành kiến thức: (26 phút) Hoạt động của thầy – trò Nội dung Hoạt động 1: Quan hệ cùng loài. (10phút) Mục tiêu: Trình bày được khái niệm về quan hệ cùng loài. Nêu được mối quan heä giöõa caùc sinh vaät cuøng loaøi. * GV tổ chức HS hoạt động nhóm: I. Quan hệ cùng loài: Giôùi thieäu hình 44.1 SGK, yeâu caàu: - Haõy choïn nhöõng tranh theå hieän moái quan heä cuøng loaøi. - Khi coù gioù baõo thöïc vaät soáng cuøng nhoùm coù lôïi gì so vôùi soáng rieâng reõ? - Ñoäng vaät soáng thaønh baày ñaøn coù lôïi gì? HS trao ñoåi thaûo luaän nhoùm. Ñaïi dieän nhoùm trình baøy được: + Gioù baõo caây soáng thaønh nhoùm ít bò gaõy ñoã gaõy hôn soáng leû. + Ñoäng vaät soáng baày ñaøn baûo veä ñöôïc nhau. GV điều chỉnh, bổ sung. * GV cho HS hoạt động cá nhân: - Hoaøn thaønh baøi taäp SGK. - Thế nào là quan hệ cùng loài? Sinh vaät cuøng - Caùc sinh vaät cuøng loaøi soáng gaàn loaøi coù nhöõng moái quan heä naøo? nhau, lieân heä vôùi nhau, hình thaønh Yêu cầu HS: chọn câu đúng (ý 3) và rút ra được neân nhoùm caù theå. mối quan hệ cùng loài. - Trong 1 nhoùm coù nhöõng moái quan GV điều chỉnh, chốt lại kiến thức. heä: hỗ trợ và cạnh tranh. Hoạt động 2: Quan hệ khác loài. (16 phút) TrườngTHCS Phan Ngọc Hiển
14. Sinh học 9 Năm học: 2020-2021 Mục tiêu: Nêu được quan heä giöõa caùc sinh vaät khaùc loaøi * GV tổ chức HS hoạt động cặp nhóm: II. Quan hệ khác loài: Quan sát bảng 44 và 1 số hình ảnh về quan hệ khác loài: - Hoàn thành bài tập SGK: quan hệ nào là hỗ trợ và đối địch ? HS hoạt động cặp nhóm Đại diện nhóm trình bày được: + Hỗ trợ: 1,5,6 + Đối địch: 2,3,7,4,8,9,10 GV điều chỉnh, bổ sung. * GV cho HS hoạt động cá nhân: - Caùc sinh vaät khác loaøi thể hiện mối quan hệ - Caùc sinh vaät khác loaøi coù quan heä nào? Ví dụ? hoaëc hoã trôï hoaëc ñoái ñòch. - Söï khaùc nhau chuû yeáu giöõa quan heä hoã trôï vaø quan heä ñoái ñòch cuûa caùc sinh vaät khaùc loaøi laø gì? GV ñieàu chænh vaø choát laïi. 3. Luyện tập: ( 2phút) Mục tiêu: Tìm caùc ví duï minh hoaï cho mối quan heä hoã trôï vaø quan heä ñoái ñòch cuûa caùc sinh vaät khaùc loaøi. GV yêu cầu HS: Haõy tìm caùc ví duï minh hoaï quan heä Lấy ví dụ minh họa quan heä hoã trôï vaø quan hoã trôï vaø quan heä ñoái ñòch cuûa caùc sinh heä ñoái ñòch cuûa caùc sinh vaät khaùc loaøi. vaät khaùc loaøi? HS trình bày. GV chốt lại nội dung cần lưu ý: - Quan heä giöõa caùc sinh vaät cuøng loaøi vaø khaùc loaøi - Lấy ví dụ minh họa quan heä hoã trôï vaø quan heä ñoái ñòch cuûa caùc sinh vaät khaùc loaøi. 4. Hướng dẫn về nhà: (1 phút) - Làm bài tập 1 SGK tr134. - Xem tröôùc baøi: Quần thể sinh vật. IV. RÚT KINH NGHIỆM: TrườngTHCS Phan Ngọc Hiển
15. Sinh học 9 Năm học: 2020-2021 Năm Căn, ngày tháng năm TỔ TRƯỞNG TrườngTHCS Phan Ngọc Hiển