Bài giảng Ngữ văn Lớp 7 - Tiết 55: Điệp ngữ - Trường THCS Quách Văn Phẩm

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn Lớp 7 - Tiết 55: Điệp ngữ - Trường THCS Quách Văn Phẩm

1. TIẾT 55: ĐIỆP NGỮ
2. Khổ đầu: Khổ cuối: Trên đường hành quân xa Cháu chiến đấu hôm nay Dừng chân bên xóm nhỏ VìVì lòng yêu Tổ quốc Tiếng gà ai nhảy ổ : VìVì xóm làng thân thuộc “Cục cục tác cục ta” Bà ơi cũng vì bà Vì tiếng gà cục tác Nghe xao động nắng trưa Ổ trứng hồng tuổi thơ. Nghe bàn chân đỡ mỏi Nghe gọi về tuổi thơ
3. Khổ đầu: Khổ cuối: Trên đường hành quân xa Cháu chiến đấu hôm nay Dừng chân bên xóm nhỏ Vì lòng yêu Tổ quốc Vì xóm làng thân thuộc Tiếng gà ai nhảy ổ : Bà ơi cũng vì bà “Cục cục tác cục ta” Vì tiếng gà cục tác Nghe xao động nắng trưa Ổ trứng hồng tuổi thơ. Nghe bàn chân đỡ mỏi Nghe gọi về tuổi thơ Từ lặp lại Tác dụng Nghe (3 lần) Nhấn mạnh âm thanh tiếng gà trưa – nhấn mạnh cảm xúc của người chiến sĩ. Vì (4 lần) Nhấn mạnh mục tiêu chiến đấu của người chiến sĩ đồng thời khẳng định tình yêu gia đình, quê hương làm sâu sắc hơn tình yêu quê hương đất nước.
4. a, “Trên đường hành quân xa b, “Tiếng gà trưa Dừng chân bên xóm nhỏ Ổ rơm hồng những trứng Tiếng gà ai nhảy ổ : Này con gà mái mơ Khắp mình hoa đốm trắng “Cục cục tác cục ta” Này con gà mái vàng Nghe xao động nắng trưa Lông óng như mầu nắng” Nghe bàn chân đỡ mỏi Nghe gọi về tuổi thơ” c, “Hồ Chí Minh muôn năm! Hồ Chí Minh muôn năm! Hồ Chí Minh muôn năm! Phút giây thiêng liêng anh gọi Bác ba lần” (Tố Hữu)
5. a, “Trên đường hành quân xa b, “Tiếng gà trưa Ổ rơm hồng những trứng Dừng chân bên xóm nhỏ Này con gà mái mơ Tiếng gà ai nhảy ổ : Khắp mình hoa đốm trắng “Cục cục tác cục ta” Này con gà mái vàng Nghe xao động nắng trưa Lông óng như mầu nắng” Nghe bàn chân đỡ mỏi c, Hồ Chí Minh muôn năm! Nghe gọi về tuổi thơ Hồ Chí Minh muôn năm! Hồ Chí Minh muôn năm! Phút giây thiêng liêng anh gọi Bác ba lần (Tố Hữu) - Nghe => Là một từ - Này con gà => Là một cụm từ - Hồ Chí Minh muôn năm! => Là một câu
6. Khổ đầu: Khổ cuối: Trên đường hành quân xa Cháu chiến đấu hôm nay Dừng chân bên xóm nhỏ Vì lòng yêu Tổ quốc Tiếng gà ai nhảy ổ : Vì xóm làng thân thuộc “Cục cục tác cục ta” Bà ơi cũng vì bà Vì tiếng gà cục tác Nghe xao động nắng trưa Ổ trứng hồng tuổi thơ. Nghe bàn chân đỡ mỏi Nghe gọi về tuổi thơ Từ lặp lại Tác dụng Nghe (3 lần) Nhấn mạnh âm thanh tiếng gà trưa – nhấn mạnh cảm xúc của người chiến sĩ Vì (4 lần) Nhấn mạnh mục tiêu chiến đấu của người chiến sĩ => Lặp lại từ ngữ để làm nổi bật ý, gây cảm giác mạnh là phép điệp ngữ. => Từ ngữ được lặp lại gọi là điệp ngữ.
7. *GHI NHỚ 1: (sgk.152) Khi nói hoặc viết người ta có thể dùng biện pháp lặp lại từ ngữ hay câu nhằm làm nổi bật ý, gây cảm xúc mạnh. Cách lặp lại như vậy gọi là phép điệp ngữ, từ ngữ được lặp lại gọi là điệp ngữ.
8. * Ví dụ: Phía sau nhà em có một mảnh vườn. Mảnh - Nghe: Nhấn mạnh cảm giác khi vườn ở phía sau nhà em, em trồng rất nhiều nghe tiếng gà trưa. loài hoa. Em trồng hoa cúc. Em trồng hoa - Vì: Nhấn mạnh nguyên nhân chiến thược dược. Em trồng hoa đồng tiền. Em trồng đấu của người chiến sĩ. hoa hồng. Em trồng cả hoa lay ơn nữa. Ngày => Điệp ngữ Phụ nữ quốc tế, em hái hoa sau vườn nhà em tặng mẹ em. Em hái hoa tặng chị em => Lỗi lặp *PHÂN BIỆT LẶP TỪ VÀ PHÉP TU TỪ ĐIỆP NGỮ: So sánh Lặp từ Điệp ngữ Giống nhau: Cùng lặp lại một từ Khác nhau: Làm cho câu văn rối, Nhấn mạnh từ muốn biểu rườm rà thị *Chú ý: Cần phân biệt phép điệp ngữ với hiện tượng lặp từ – một loại lỗi mà các em thường mắc phải do vốn từ nghèo nàn.
9. Bài tập 3: (SGK/153) Theo em, trong đoạn văn sau đây, việc lặp đi lặp lại một số từ ngữ có tác dụng biểu cảm hay không? Phía sau nhà em có một mảnh vườn. Mảnh vườn ở phía sau nhà em, em trồng rất nhiều loài hoa. Em trồng hoa cúc. Em trồng hoa thược dược. Em trồng hoa đồng tiền. Em trồng hoa hồng. Em trồng cả hoa lay ơn nữa. Ngày Phụ nữ quốc tế, em hái hoa sau vườn nhà em tặng mẹ em. Em hái hoa tặng chị em a) Việc lặp lại từ ngữ không có tác dụng biểu cảm (lỗi lặp). b) Chữa lại: Phía sau nhà em có một mảnh vườn. Em trồng rất nhiều loài hoa như: cúc, thược dược, đồng tiền, hồng và cả lay ơn nữa. Ngày Phụ nữ quốc tế, em hái hoa sau vườn tặng mẹ và chị
10. *Khổ đầu bài thơ: a/ Anh đã tìm em rất lâu, rất lâu Nghe xao động nắng trưa Cô gái ở Thạch Kim Thạch Nhọn Nghe bàn chân đỡ mỏi Khăn xanh, khăn xanh phơi đầy lán sớm Nghe gọi về tuổi thơ Sách giấy mở tung trắng cả rừng chiều. b/ Cùng trông lại mà cùng chẳng thấy [ ] Thấy xanh xanh những mấy ngàn dâu Chuyện kể từ nỗi nhớ sâu xa Ngàn dâu xanh ngắt một màu Thương em, thương em, thương em, biết mấy Lòng chàng ý thiếp ai sầu hơn ai? ( Phạm Tiến Duật) (Đoàn Thị Điểm) PHIẾU HỌC TẬP Hãy xác định vị trí của các điệp ngữ trong các ví dụ SGK/tr152 và cho biết đó là dạng điệp ngữ nào? Khổ đầu bài thơ Ví dụ a sgk/152 Ví dụ b sgk/152 “Tiếng gà trưa” .
11. PHIẾU HỌC TẬP Hãy xác định vị trí của các điệp ngữ trong các ví dụ SGK/tr152 và cho biết đó là dạng điệp ngữ nào? Khổ đầu bài thơ Ví dụ a sgk/152 Ví dụ b sgk/152 “Tiếng gà trưa” Điệp ngữ đứng cách Điệp ngữ đứng cạnh, nối Điệp ngữ đứng ở cuối câu xa nhau tiếp nhau trước được lặp lại ở đầu câu kế tiếp => Điệp ngữ cách => Điệp ngữ nối tiếp => Điệp ngữ chuyển tiếp quãng (Điệp ngữ vòng)
12. Bài tập 1:SGK/153. Đoạn 1: Một dân tộc đã gan góc chống ách nô lệ của Pháp hơn tám mươi năm nay, một dân tộc đã gan góc đứng về phe Đồng minh chống phát xít mấy năm nay, dân tộc đó phải được tự do ! Dân tộc đó phải được độc lập. (Hồ Chí Minh) - dân tộc đã gan góc (2 lần): nhấn mạnh ý chí kiên cường, gan dạ, dũng cảm của dân tộc Việt nam trong công cuộc chống đế quốc, phát xít, quyết tâm giành độc lập, tự do của dân tộc. - Dân tộc đó phải được (2 lần): khẳng định sự tất yếu về quyền được hưởng tự do, độc lập của dân tộc ta. => Biện pháp điệp ngữ đã làm cho văn bản trở nên cân đối, nhịp nhàng. Do đó nội dung diễn đạt của văn bản trở nên ấn tượng, hùng hồn, giầu sắc thái ý nghĩa, có sức thuyết phục cao. Hiệu quả, mục đích giao tiếp đã đạt được.
13. Bài tập 2: Tìm điệp ngữ trong đoạn văn sau và nói rõ đấy là những dạng điệp ngữ gì? Vậy mà giờ đây, anh em tôi sắp phải xa nhau. Có thể sẽ xa nhau mãi mãi. Lạy trời đây chỉ là một giấc mơ. Một giấc mơ thôi. (Khánh Hoài) - Xa nhau: điệp ngữ cách quãng. - Một giấc mơ: điệp ngữ chuyển tiếp.
14. HƯỚNG DẪN HỌC TẬP: * Đối với bài học ở tiết này: - Học thuộc hai ghi nhớ (SGK /152) - Làm bài tập vào vở. - Xem các ví dụ và bài tập đã minh họa trong bài học. - Hoàn thiện bản đồ tư duy. *Đối với bài học ở tiết tiếp theo: - Đọc, soạn kĩ bài “Chơi chữ”. + Thế nào là chơi chữ.( trả lời câu hỏi 1,2,3 sgk) + Các lối chơi chữ. + Làm bài tập ở phần luyện tập