Giáo án Sinh học Lớp 9 - Tiết 45 đến 48 - Năm học 2020-2021 - Trường THCS Phan Ngọc Hiển

Nội dung text: Giáo án Sinh học Lớp 9 - Tiết 45 đến 48 - Năm học 2020-2021 - Trường THCS Phan Ngọc Hiển

1. Sinh học 9 Năm học: 2020-2021 Ngaøy soaïn: 4/2/2021 Tuaàn: 23 BÀI 45: Tieát: 45 THÖÏC HAØNH: TÌM HIEÅU MOÂI TRÖÔØNG VAØ AÛNH HÖÔÛNG CUÛA MOÄT SOÁ NHAÂN TOÁ SINH THAÙI LEÂN ÑÔØI SOÁNG SINH VAÄT I. MỤC TIÊU: Sau khi học xong bài giảng, học sinh có khả năng: 1. Kiến thức: Tìm ñöôïc daãn chöùng veà aûnh höôûng cuûa nhaân toá aùnh saùng vaø ñoä aåm leân ñôøi soáng sinh vaät ôû moâi tröôøng ñaõ quan saùt. 2. Kỹ năng: - Toång hôïp, khaùi quaùt kieán thöùc. - Phân tích và khai thác thông tin. 3. Thái độ: Giaùo duïc loøng yeâu thieân nhieân, coù yù thöùc baûo veä thieân nhieân. 4. Năng lực: hình thành được năng lực sau: - Năng lực hoạt động nhóm. - Năng lực tự học, tự giải quyết vấn đề II. CHUẨN BỊ: 1. Giáo viên: - Duïng cuï: Vaù, keùo caét caây, keïp eùp caây, vôït baét coân truøng, loï. - Vaät maãu: Caùc loaïi laù. 2. Học sinh: Xem tröôùc baøi môùi. III. TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG HỌC: 1. Khởi động: (1 phút) Mục tiêu: Hình thành kiến thức theo nội dung bài mới. Giới thiệu bài: Nhiều loài sinh vật chỉ có thể sống nơi ấm áp nhưng ngược lại có loài sống nơi giá lạnh. Khi chuyển những sinh vật đó từ nơi ấm áp sang nơi lạnh thì khả năng sống của chúng sẽ như thế nào? 2. Hình thành kiến thức: (39 phút) Hoạt động của thầy – trò Nội dung Hoạt động 1: Tìm hieåu veà moâi tröôøng soáng cuûa sinh vaät. (19phút) Mục tiêu: Nêu được moâi tröôøng soáng cuûa sinh vaät. GV neâu gôïi yù ñeå HS quan saùt thieân nhieân vaø ñieàn vaøo baûng: Tröôøng THCS Phan Ngoïc Hieån
2. Sinh học 9 Năm học: 2020-2021 Teân sinh vaät Nôi soáng - Quan saùt thieân nhieân: choïn 1 Thöïc vaät trong nhöõng nôi coù nhieàu caây xanh Ñoäng vaät nhö: ñoài caây, hoà nöôùc, coâng vieân Ñòa y - Quan saùt caùc loaøi sinh vaät soáng trong ñòa ñieåm thöïc haønh vaø ñieàn HS chia thaønh caùc nhoùm nhoû. noäi dung vaøo baûng 45.1. Moãi nhoùm quan saùt 1 khu vöïc ñöôïc phaân coâng. Yeâu caàu: + Quan saùt vaø ñieàn vaøo baûng 45.1. + Döïa vaøo noäi dung ôû baûng ñaõ quan saùt thoáng keâ vaø traû lôøi caâu hoûi. * GV giaùo duïc HS yù thöùc baûo veä moâi tröôøng soáng cuõng nhö baûo veä caùc loaøi sinh vaät. Hoạt động 2: Nghieân cöùu hình thaùi cuûa laù caây vaø phaân tích aûnh höôûng cuûa aùnh saùng tôùi hính thaùi cuûa lá. (20 phút) Mục tiêu: Phaân tích aûnh höôûng cuûa aùnh saùng tôùi hính thaùi cuûa lá. Giải thích được sự thích nghi của sinh vật. GV yeâu caàu HS mang laù ñaõ söu taàm ñöôïc thöïc hieän caùc böôùc theo höôùng daãn ôû baûng 45.2: S Teân Nôi Ñaëc ñieåm Caùc ñaëc T caây soáng phieán laù ñieåm cuûa T laù caây 1 2 3 - Böôùc 1: Choïn quan saùt 10 laù caây ôû HS veõ hình: moâi tröôøng khaùc nhau. Choïn vaø - Veõ hình daïng phieán laù treân giaáy keû oâ li ñaùnh daáu vaøo baûng 45.2. - Teân laù, loaïi laù - Coù gioáng laù naøo ôû hình 15 hay khoâng? HS hoaøn thaønh baøi laøm theo yeâu caàu. GV höôùng daãn HS veà nhaø laøm tieâu baûn khoâ: - Böôùc 2: Veõ hình daïng phieán laù - Xeáp caùc laù vaøo giaáy. treân giaáy oâ li. Taäp laøm tieâu baûn khoâ. - EÙp vaøo keïp goã vaø coät laïi. - Ñem phôi naéng. Tröôøng THCS Phan Ngoïc Hieån
3. Sinh học 9 Năm học: 2020-2021 HS nghe vaø laøm theo höôùng daãn (veà nhaø laøm). 4. Luyện tập: ( 3phút) Mục tiêu: Nhaän xeùt giôø thöïc haønh. GV thu baøi thu hoaïch, nhaän xeùt. Nhaän xeùt baøi veõ cuûa HS. Nhaän xeùt giôø thöïc haønh, söï chuaån bò cuûa HS. HS nghe rút kinh nghiệm GV chốt lại nội dung cần lưu ý: Tìm ñöôïc daãn chöùng veà aûnh höôûng cuûa nhaân toá aùnh saùng vaø ñoä aåm leân ñôøi soáng sinh vaät 5. Vận dụng 6. Tìm tòi – Mở rộng 7. Hướng dẫn về nhà: (2 phút) - Hoaøn thaønh tieâu baûn khoâ. - Chuaån bò baøi sau: Keû baûng 45.3 tr138, vieát baùo caùo theo maãu tr138. IV. RÚT KINH NGHIỆM: Ngaøy soaïn: 4/2/2021 Tuaàn: 23 BÀI 46: Tieát: 46 THÖÏC HAØNH: TÌM HIEÅU MOÂI TRÖÔØNG VAØ AÛNH HÖÔÛNG CUÛA MOÄT SOÁ NHAÂN TOÁ SINH THAÙI LEÂN ÑÔØI SOÁNG SINH VAÄT (tt) I. MỤC TIÊU: Sau khi học xong bài giảng, học sinh có khả năng: 1. Kiến thức: - Mô tả moâi tröôøng soáng cuûa caùc ñoäng vaät ñaõ quan saùt. Tröôøng THCS Phan Ngoïc Hieån
4. Sinh học 9 Năm học: 2020-2021 - Hoàn thành baøi baùo caùo thöïc haønh. 2. Kỹ năng: - Reøn kyõ naêng quan saùt, phaân tích. - Vaän duïng kieán thöùc vaøo ñôøi soáng. 3. Thái độ: Giaùo duïc loøng yeâu thieân nhieân, coù yù thöùc baûo veä moâi tröôøng soáng. 4. Năng lực: hình thành được năng lực sau: - Năng lực hoạt động nhóm. - Năng lực tự học, tự giải quyết vấn đề II. CHUẨN BỊ: 1. Giáo viên: - Baûng phuï: 45.3 tr 138. - Duïng cuï: vaù, vôït, loï ñöïng baèng thuyû tinh. 2. Học sinh: Xem tröôùc baøi môùi. III. TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG HỌC: 1. Khởi động: (1 phút) Mục tiêu: Hình thành kiến thức theo nội dung bài mới. Giới thiệu bài: Mỗi sinh vật sống trong môi trường đều trực tiếp hoặc gián tiếp ảnh hưởng tới các sinh vật khác ở xung quanh. 2. Hình thành kiến thức: (39 phút) Hoạt động của thầy – trò Nội dung Hoạt động 1: Tìm hieåu moâi tröôøng soáng cuûa ñoäng vaät. (24phút) Mục tiêu: Mô tả moâi tröôøng soáng cuûa caùc ñoäng vaät ñaõ quan saùt. GV höôùng daãn ñeå HS quan saùt thieân nhieân vaø ñieàn vaøo baûng: - Quan saùt tìm hieåu caùc loaøi ñoäng ST Teân ÑV MT soáng Moâ taû ñaëc vaät nhö: caùc loaøi coân truøng, giun ñaát, T ñieåm thaân meàm - Hoaøn thaønh baûng 45.3. GV löu yù yeâu caàu HS ñieàn theâm vaøo baûng 45.3 moät soá sinh vaät gaàn guõi nhö: saâu, ruoài, giaùn muoãi Tröôøng THCS Phan Ngoïc Hieån
5. Sinh học 9 Năm học: 2020-2021 Caùc nhoùm tieán haønh quan saùt, trao ñoåi vaø ñieàn vaøo baûng 45.3. * Löu yù: Ñaëc ñieåm thích nghi cuûa ñoäng vaät ñoù vôùi moâi tröôøng. Hoạt động 2: Baøi thu hoaïch. (15 phút) Mục tiêu: Nêu được quan heä giöõa caùc sinh vaät cuøng loaøi vaø khaùc loaøi GV yeâu caàu: - Coù maáy loaïi moâi tröôøng soáng cuûa + HS hoaøn thaønh baûng baùo caùo sinh vaät? Ñoù laø nhöõng moâi tröôøng döïa theo maãu SGK. naøo? + Traû lôøi caùc caâu hoûi. - Haõy keå teân nhöõng nhaân toá sinh thaùi HS hoaøn thaønh baøi laøm theo yeâu caàu aûnh höôûng ñeán ñôøi soáng cuûa sinh vaät? HS hoaøn thaønh baøi thu hoaïch theo höôùng daãn. - Laù caây öa saùng, öa saùng coù nhöõng ñaëc ñieåm sinh thaùi ntn? - Keû baûng 45.2,45.3 3. Luyện tập: ( 3phút) Mục tiêu: Nhaän xeùt giôø thöïc haønh. GV thu baøi thu hoaïch. GV nhaän xeùt giôø thöïc haønh, söï chuaån bò cuûa HS. HS nghe rút kinh nghiệm. GV chốt lại nội dung cần lưu ý: Mô tả moâi tröôøng soáng cuûa caùc ñoäng vaät ñaõ quan saùt. 4. Vận dụng 5. Tìm tòi – Mở rộng 6. Hướng dẫn về nhà: (2 phút) - Xem tröôùc baøi: Quaàn theå sinh vaät. - Sưu tầm tranh ảnh về động vật, thực vật. IV. RÚT KINH NGHIỆM: Tröôøng THCS Phan Ngoïc Hieån
6. Sinh học 9 Năm học: 2020-2021 Ngaøy soaïn: 4/2/2021 Tuaàn: 24 CHƯƠNG II: Tieát: 47 HỆ SINH THÁI BÀI 47: QUẦN THỂ SINH VẬT I. MỤC TIÊU: Sau khi học xong bài giảng, học sinh có khả năng: 1. Kiến thức: - Trình bày được khái niệm quần thể, biết cách nhận biết quần thể sinh vật. - Nêu được các đặc trưng cơ bản của quần thể từ đó thấy được ý nghĩa thực tiễn của nó. 2. Kỹ năng: Reøn kyõ naêng quan saùt, phaân tích. 3. Thái độ: Giáo dục ý thức yêu thích bộ môn, nghiên cứu tìm tòi và bảo vệ thiên nhiên. 4. Năng lực: hình thành được năng lực sau: - Năng lực tự học, hoạt động nhóm. - Năng lực tự giải quyết vấn đề. II. CHUẨN BỊ: 1. Giáo viên: Tranh hoặc hình vẽ về quần thể thực vật, động vật. 2. Học sinh: Xem tröôùc baøi môùi. III. TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG HỌC: 1. Khởi động: (3 phút) Mục tiêu: Liên hệ kiến thức giới thiệu chung về nội dung trọng tâm của chương Giới nêu vấn đề: Giới thiệu 1 số hình ảnh về quần thể sinh vật. (HS quan sát hình ảnh nhận biết) 2. Hình thành kiến thức: (37 phút) Hoạt động của thầy – trò Nội dung Hoạt động 1: Thế nào là một quần thể sinh vật. (12phút) Mục tiêu: Trình bày được khái niệm quần thể, biết cách nhận biết quần thể sinh vật. Tröôøng THCS Phan Ngoïc Hieån
7. Sinh học 9 Năm học: 2020-2021 * GV tổ chức HS hoạt động cặp nhóm: Giới thiệu bảng 47.1 SGK yêu cầu: - Nhận biết ví dụ nào là quần thể sinh vật và không phải là quần thể sinh vật? HS chia nhóm thảo luận. Đại diện nhóm trình bày GV nhận xét, bổ sung. * GV cho HS hoạt động cá nhân: - Quần thể sinh vật là tập hợp những - Các cá thể trong quần thể sinh vật có quan hệ cá thể cùng loài, cùng sinh sống trong với nhau về mặt nào? một khoảng không gian nhất định, - Thế nào là quần thể sinh vật? Ví dụ? một thời điểm nhất định, các cá thể HS hoạt động cá nhân. trong quần thể có khả năng sinh sản GV nhận xét, chốt lại. tạo thành thế hệ mới. Hoạt động 2: Những đặc trưng cơ bản của quần thể sinh vật. (15 phút) Mục tiêu: Nêu được các đặc trưng cơ bản của quần thể . * GV tổ chức HS hoạt động cá nhân: GV yêu cầu HS đọc thông tin SGK: - Quần thể mang những đặc trưng cơ bản nào? - Số lượng cá thể trong quần thể biến động phụ thuộc vào yếu tố nào? HS đọc thông tin trả lời. - Tỷ lệ giới tinh GV điều chỉnh, chốt lại. - Thành phần nhóm tuổi - Mật độ quần thể Hoạt động 3: Ảnh hưởng của môi trường tới quần thể sinh vật . (10phút) Mục tiêu: Nêu được ảnh hưởng của môi trường tới sinh vật. * GV tổ chức HS hoạt động nhóm: - Khi tiết trời ấm áp và độ ẩm không khí cao (ví dụ, vào các tháng mùa mưa trong năm) số lượng muỗi nhiều hay ít? - Số lượng ếch nhái tăng cao vào mùa mưa hay mùa khô? - Chim cu gáy xuất hiện nhiều vào thời gian nào trong năm? - Hãy cho 2 ví dụ về sự biến động số lượng các cá thể trong quần thể? - Số lượng cá thể trong quần thể biến HS thảo luận nhóm động theo mùa, theo năm, phụ thuộc Đại diện nhóm trình bày được: vào điều kiện sống của sinh vật. + Muỗi nhiều vào thời tiết ẩm do sinh sản nhiều. - Khi mật độ cá thể tăng quá cao + Mùa mưa ếch nhái tăng. nhiều cá thể sẽ bị chết. Khi đó, mật + Mùa gặt lúa chim cu xuất hiện nhiều độ quần thể lại được điều chỉnh trở về Tröôøng THCS Phan Ngoïc Hieån
8. Sinh học 9 Năm học: 2020-2021 Nhóm khác nhận xét, bổ sung mức cân bằng. * GV liên hệ GDMT: - Vai trò của quần thể trong thiên nhiên và đời sống con người? Cá nhân trả lời. GV điều chỉnh, chốt lại. 3. Luyện tập: ( 3phút) Mục tiêu: Củng cố kiến thức về quần thể sinh vật. GV yêu cầu HS: Trong những tập hợp sinh vật dưới đây , tập hợp nào là quần thể: - Các con voi sống trong vườn bách thú. HS chọn đáp án đúng 2 - 3. - Các cá thể tôm sú sống trong đầm. - Một bầy voi sống trong rừng rậm châu Phi. - Các cá thể cá sống trong hồ. - Các cá thể chim trong rừng. HS trình bày. GV chốt lại nội dung cần lưu ý: - Những đặc trưng cơ bản của quần thể sinh vật - Ảnh hưởng của môi trường tới quần thể sinh vật 4. Hướng dẫn về nhà: (2 phút) - Làm bài tập 1 SGK tr142. - Xem tröôùc baøi môùi: Quần thể người IV. RÚT KINH NGHIỆM: Ngaøy soaïn: 4/2/2021 BÀI 48: Tuaàn: 24 QUẦN THỂ NGƯỜI Tieát: 48 Tröôøng THCS Phan Ngoïc Hieån
9. Sinh học 9 Năm học: 2020-2021 I. MỤC TIÊU: Sau khi học xong bài giảng, học sinh có khả năng: 1. Kiến thức: - Trình bày được 1 số đặc điểm cơ bản của quần thể người liên quan đến vấn đề dân số. Từ đó thay đổi nhận thức về dân số và phát triển xã hội → giúp các em sau này cùng với mọi người thực hiện tốt pháp lệnh dân số. - Ý nghĩa của việc thực hiện dân số và kế hoạch hóa gia đình ở Việt Nam. 2. Kỹ năng: - Quan sát tranh, biểu đồ, tháp dân số tìm kiến thức. - Khái quát liên hệ thực tế. 3. Thái độ: Giaùo duïc loøng yeâu thích bộ môn. 4. Năng lực: hình thành được năng lực sau: - Năng lực hoạt động nhóm. - Năng lực tự học, tự giải quyết vấn đề II. CHUẨN BỊ: 1. Giáo viên: - Tranh 3 dạng tháp tuổi ở người. - Tranh ảnh tuyên truyền về dân số, ô nhiễm môi trường, 2. Học sinh: Xem tröôùc baøi môùi. Tư liệu về dân số ở Việt Nam từ năm 2010 đến 2017. III. TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG HỌC: 1. Khởi động: (5 phút) Mục tiêu: Liên hệ kiến thức về quần thể sinh để dẫn dắt HS vào bài mới. Giới nêu vấn đề: Nhận biết đâu là quần thể sinh vật? (HS quan sát hình ảnh trả lời) 2. Hình thành kiến thức: (36 phút) Hoạt động của thầy – trò Nội dung Hoạt động 1: Sự khác nhau giữa quần thể người với quần thể sinh vật khác. (13phút) Mục tiêu: Nêu được sự khác nhau giữa quần thể người với quần thể sinh vật khác. * GV tổ chức HS hoạt động cặp nhóm: Giới thiệu bảng 48.1 yêu cầu: - Trong những đặc điểm dưới đây, đặc điểm nào - Quần thể người còn có những đặc có ở quần thể người và quần thể sinh vật khác? trưng về kinh tế - xã hội mà quần thể HS hoạt động theo cặp nhóm. sinh vật khác không có. Đại diện nhóm trình bày được: + Đặc điểm chỉ có ở quần thể người: pháp luật, hôn nhân, giáo dục, kinh tế, văn hóa + Đặc điểm có ở 2 quần thể: giới tính, lứa tuổi, Tröôøng THCS Phan Ngoïc Hieån
10. Sinh học 9 Năm học: 2020-2021 mật độ, sinh sản, tử vong GV nhận xét, bổ sung. * GV cho HS hoạt động cá nhân: - Ở quần thể động vật hay có con đầu đàn và hoạt động của bầy đàn. Vậy có phải là trong quần thể động vật có luật pháp không? - Tại sao có sự khác nhau giữa quần thể người và quần thể sinh vật khác? - Sự khác nhau đó là do con người có HS đọc thông tin trả lời. lao động và có tư duy. GV điều chỉnh, chốt lại. Hoạt động 2: Sự tăng dân số và phát triển xã hội. (10phút) Mục tiêu: Ý nghĩa của việc thực hiện dân số và kế hoạch hóa gia đình ở Việt Nam. * GV yêu cầu HS hoạt động cá nhân: Hoàn thành bài tập SGK: - Sự gia tăng số có thể dẫn tới những hậu quả gì? - Để có sự phát triển bền vững, mỗi quốc gia cần làm gì để phát triển dân số hợp lí? HS đọc thông tin SGK nêu được: + Chọn đáp án đúng: a, b, c, d, e, g. + Để có sự phát triển bền vững, mỗi quốc gia - Phát triển dân số hợp lí tạo được sự cần phát triển dân số hợp lí, ảnh hưởng của dân hài hòa với kinh tế xã hội nhằm nâng số tăng quá nhanh dẫn đến thiếu nơi ở, ô nhiễm cao chất lượng cuộc sống của mỗi cá môi trường, . nhân, gia đình và xã hội. GV điều chỉnh, chốt lại. 3. Luyện tập(4 phút) Mục tiêu: Củng cố kiến thức về quần thể người. GV yêu cầu HS: Vì sao quần thể người lại có một số đặc trưng mà quần thể sinh vật khác không có HS giải thích HS trình bày. GV chốt lại nội dung cần lưu ý: - Những đặc trưng cơ bản của quần thể sinh vật - Ảnh hưởng của môi trường tới quần thể sinh vật 4. Hướng dẫn về nhà: (1 phút) - Xem tröôùc baøi: Quaàn xã sinh vaät. - Sưu tầm tranh ảnh về động vật, thực vật. Tröôøng THCS Phan Ngoïc Hieån
11. Sinh học 9 Năm học: 2020-2021 IV. RÚT KINH NGHIỆM: Năm Căn, ngày tháng năm KÍ DUYỆT Tröôøng THCS Phan Ngoïc Hieån