Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp trong việc dạy và học tập viết cho học sinh Lớp 2

Nội dung text: Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp trong việc dạy và học tập viết cho học sinh Lớp 2

1. VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí ĐỀ TÀI: MỘT SỐ BIỆN PHÁP TRONG VIỆC DẠY - HỌC TẬP VIẾT CHO HỌC SINH LỚP 2 1. Sự cần thiết, mục đích của việc thực hiện sáng kiến. - Là một giáo viên dạy lớp 2 tôi nhận thấy tập viết là một trong những phân môn có tầm quan trọng đặc biệt. Trong các năm học việc rèn chữ viết cho học sinh được Ban giám hiệu, giáo viên và phụ huynh rất quan tâm. Vậy nên tôi muốn giảng dạy môn tập viết thật tốt để học sinh viết đúng đẹp và cẩn thận hơn. - Nhận thức được tầm quan trọng của phân môn tập viết lớp 2, tôi đã học hỏi, tìm ra một số biện pháp giúp học sinh viết chữ đúng mẫu và đẹp, mong các em trở thành những con người phát triển toàn diện, có ích cho đất nước. Tôi muốn góp phần nhỏ vào việc nâng cao chất lượng dạy phân môn tập viết chữ hoa ở lớp 2 trong trường tiểu học nói chung và trường tiểu học A Khánh Bình Tây nói riêng. - Rèn luyện chữ viết cho học sinh tiều học là vô cùng quan trọng và cấp thiết bởi chữ viết của học sinh, đặc biệt là của học sinh cấp tiểu học đặt nền móng cơ bản cho toàn bộ quá trình học tập, rèn luyện cho học sinh những phẩm chất đạo đức tốt như: tinh thần kỷ luật, tính cẩn thận và óc thẩm mĩ. Cố vấn Phạm Văn Đồng đã nói: “Chữ viết cũng là một biểu hiện của nết người. Dạy cho học sinh viết đúng, viết cẩn thận, viết đẹp là góp phần rèn luyện cho các em tính cẩn thận, lòng tự trọng đối với mình cũng như với thầy và bạn đọc bài vở của mình ”. - Thực trạng chữ viết của học sinh hiện nay còn xấu và thiếu chính xác. Các em còn viết sai, viết quá chậm, trình bày không sạch sẽ, rõ ràng thì không thể trở thành một học sinh giỏi toàn diện được. Điều đó ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng học Tiếng việt nói riêng và các môn học khác nói chung. Vì thế tôi chọn đề tài: “Một số biện pháp trong việc dạy học tập viết cho học sinh lớp 2”. 2. Phạm vi triển khai thực hiện: Sáng kiến được triển khai trong việc dạy học phân môn tập viết trong môn học Tiếng việt ở trường tiểu học A Khánh Bình Tây huyện Trần Văn Thời từ năm học 2011- 2012 đến nay.
2. VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí 3. Mô tả sáng kiến: 3.1 Thực trạng trong việc rèn chữ viết cho học sinh lớp 2: a. Về giáo viên: Bản thân tôi trực tiếp giảng dạy lớp 2 nhiều năm. Về cơ bản giáo viên tiểu học chữ viết đúng theo mẫu. Tuy nhiên giáo viên viết chữ đẹp chưa cao. Có giáo viên còn viết theo thói quen của mình. Việc chuẩn bị cho một giờ dạy tập viết của giáo viên cũng như việc cho điểm và nhận xét trong vở học sinh cũng chưa được chu đáo. Trong môn Tiếng Việt, chưa coi trọng phân môn tập viết vì thế chưa tạo ra được sự hứng thú khi dạy và học phân môn này. Một số giáo viên khi soạn giáo án phân môn tập viết vẫn chưa có cách hướng dẫn tỉ mỉ về việc viết chữ, chưa kết hợp giữa việc dạy viết chữ với việc phân tích cấu tạo và cách viết các nét của chữ. b. Về học sinh: - Nhiều em viết chữ chưa đúng mẫu trình bày chưa đẹp, rõ ràng. - Một số em thường bị điểm thấp. - Chữ viết của các em chưa đều, chưa thẳng hàng, chưa đúng mẫu. tốc độ chậm. - Vở viết của học sinh chưa sạch và đẹp, bị nhàu nát, bài viết chưa cẩn thận. 3.2 Một số lưu ý khi dạy học phân môn tập viết: Khi thực hiện chương trình lớp 2 thì việc rèn luyện chữ cho các em viết phải thật cẩn thận, đúng và đẹp là điều mà tôi đã suy nghĩ rất nhiều. Vì vậy, tôi đã nghiên cứu tìm tòi, học hỏi đồng nghiệp đưa ra những biện pháp giúp học sinh viết chữ đẹp. Sau đây là một số điều cần lưu ý khi dạy tập viết. a. Ánh sáng phòng học, bảng lớp, bàn ghế của học sinh: Đây là những yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến việc viết chữ và sức khoẻ của học sinh, phòng học phải có đủ ánh sáng theo tiêu chuẩn học đường có bảng có dòng kẻ rõ ràng, bàn ghế phù hợp với độ cao trung bình với từng đối tượng học sinh, chiều cao của bàn và ghế phải tương xứng để khi ngồi khuỷu tay các em ngang với mặt bàn đúng kích cỡ tiêu chuẩn đối với học sinh .
3. VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí b. Tư thế ngồi và cách cầm bút: Muốn cho các em viết được những nét chữ, đúng mẫu, đẹp tôi đã hướng dẫn cả lớp tư thế ngồi viết: “Khi viết các em phải ngồi ngay ngắn, lưng thẳng, không được tì ngực vào cạnh bàn, đầu hơi cúi. Nếu ngồi viết không ngay ngắn sẽ ảnh hưởng rất lớn đến chữ viết. Ngồi nghiêng vẹo sẽ kéo theo chữ viết không thẳng, bị lệch dòng. Không những thế còn có hại cho sức khỏe, nếu ngồi viết không ngay ngắn. Vì thế trước khi viết bài, đặc biệt là giờ học tập viết tôi thường yêu cầu các em nhắc lại tư thế ngồi viết thông qua câu hỏi: “Muốn viết đẹp em phải ngồi thế nào?”. Dần dần, các em sẽ có thói quen ngồi đúng tư thế. Một việc hết sức quan trọng giúp cho việc viết chữ đẹp là cách cầm bút và cách đặt vở trên bàn. Điều này các em được tôi hướng dẫn kỹ càng: “Khi viết, các em cần cầm bút bằng 3 ngón tay (ngón trỏ, ngón cái, ngón giữa) của bàn tay phải, đầu ngón trỏ đặt ở phía trên, đầu ngón giữa phía bên trái, phía bên phải của đầu bút tựa vào đầu đốt giữa ngón tay giữa”. Tôi cũng lưu ý các em cầm bút vừa phải. Còn khi viết bài, tôi cũng luôn hỏi lại học sinh cầm bút và cách đặt vở. Những yếu tố tưởng chừng không quan trọng nhưng thực chất đã góp phần tích cực vào việc rèn chữ cho học sinh. c. Đồ dùng trực quan của giáo viên: Trong khi dạy tập viết cho học sinh thì đồ dùng trực quan có tác dụng không nhỏ, nó hỗ trợ và là phương tiện giúp cho việc viết chữ của học sinh. Những đồ dùng này nhằm mục đích giúp học sinh khắc sâu những biểu tượng về chữ viết, có ý thức viết đúng mẫu và trong quá trình dạy viết chữ theo hướng “Đổi mới phương pháp dạy học”. Đồ dùng trực quan có thể sử dụng trong quá trình dạy bài mới, luyện tập hoặc củng cố bài học. - Bộ mẫu chữ in theo quy định cho giáo viên. - Tác dụng của đồ dùng: + Giúp giáo viên truyền đạt kiến thức cho học sinh một cách rõ ràng, dễ hiểu, sinh động, hấp dẫn. + Giúp học sinh nắm rõ cấu tạo, kích thước của con chữ cần viết. + Giáo viên cũng có thể dùng đồ dùng này hướng dẫn học sinh cách viết một con chữ hoàn chỉnh. Ví dụ: Trong bài tập viết “Chữ hoa H giáo viên đính mẫu chữ lên bảng dùng que chỉ vào mẫu chữ và đưa ra hệ thống câu hỏi: Chữ hoa H được cấu tạo bởi mấy nét? Cho cô biết nét thứ nhất, thứ hai của chữ hoa H là nét gì? Nét thứ 3 là nét gì? Chữ hoa H gồm mấy nét chữ
4. VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí ghép lại? d. Đồ dùng học tập của học sinh khi học tập viết: Trong tập viết bút của học sinh rất quan trọng nó quyết định nét chữ của các em, vì thế tôi thường khuyên học sinh sử dụng bút mực, ngoài việc chọn loại bút và mực thích hợp đến cách chọn vở, bảng cũng quan trọng, tôi hướng dẫn phụ huynh tìm mua cho các em những quyển vở có đường kẻ in đều, rõ ràng và khi viết không bị nhoè mực. Thực tế dạy tập viết hiện nay cho thấy sử dụng bảng con trong việc rèn chữ cho học sinh, đặc biệt là học sinh lớp 2 đối với tôi vẫn là phương pháp tối ưu nhất. Cho nên trong buổi họp phụ huynh đầu năm, tôi đưa ra những quyển vở, bút chì, bút mực để phụ huynh tham khảo. Riêng bảng con thì tôi thống nhất cả lớp để tránh gây khó khăn khi dạy tập viết. e. Rèn kỹ năng viết cho học sinh: - Trong quá trình dạy tập viết và hướng dẫn học sinh viết bài giáo viên cần củng cố, nhắc lại và khắc sâu cho các em nhớ lại cách viết. Trước tiên, giáo viên cần hướng dẫn học sinh nhớ các đường kẻ trong bảng con và trong vở tập viết. Việc này góp phần quan trọng trong việc nâng cao chất lượng dạy viết chữ. - Có những chữ cái cao hơn một đơn vị được xác định bằng đường kẻ ngang trên và đường kẻ ngang dưới như chữ : r ,t, s - Có những chữ cái cao 2 đơn vị rưỡi được xác định bằng đường kẻ ngang trên, đường kẻ ngang giữa và đường kẻ ngang dưới: b, g, h, k - Với một số kinh nghiệm bản thân cùng với sự trao đổi, học hỏi đồng nghiệp, tôi nhận thấy: nếu học sinh viết các nét cơ bản không đúng, không đẹp thì việc viết xấu, viết sai là điều không tránh khỏi. Vì vậy tôi sẽ củng cố lại cho các em cách viết các nét cơ bản. Chú ý điểm đặt bút, dừng bút. - Chẳng hạn với nét khuyết trên, nét khuyết dưới, học sinh không rèn viết ngay từ đầu thì dễ viết lệch, xấu sẽ dẫn đến những chữ được tạo bởi 2 nét đó như: h, k, g, y cũng không được đẹp và đây cũng là 2 nét khó mà học sinh thường lúng túng khi viết. Chú ý nét khuyết phải tròn, thon đều, không to quá, cũng không nhỏ quá hoặc không bị vuông đầu. Không chỉ vậy, muốn học sinh viết đẹp thì với những chữ khó viết, tôi thường cho các em luyện viết lên bảng nhiều lần, đến khi nào học sinh viết tương đối đồng đều thì lúc đó mới viết vào vở.
5. VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí g. Hướng dẫn viết nối nét: Khi học sinh đã viết các con chữ đúng mẫu, thì việc hướng dẫn nối chữ cũng rất quan trọng. Học sinh biết cách nối chữ thì bài viết mới rõ ràng đều và đẹp được hơn nữa mới đảm bảo được tốc độ viết ở những lớp trên. * Với học sinh tiều học, nhất là học sinh lớp 2 thường hiếu động, thiếu kiên trì nên nhiều em không tự giác khi viết bài. Các em muốn viết thật nhanh chóng cho hết bài để chơi. Để khắc phục điều này, tôi có quy định với học sinh: viết từng dòng theo hiệu lệnh của cô. Nhờ vậy tránh được tình trạng viết nhanh, viết ẩu trong quá trình viết của học sinh. Đặc biệt, với những em viết đẹp, có nhiều cố gắng thì tôi sẽ cho điểm động viên, tuyên dương trước lớp để các em khác nhìn vào noi theo. Khi dạy tập viết việc củng cố bài của giáo viên cũng rất quan trọng để tạo hứng thú cho học sinh, giáo viên nên tiến hành theo cách sau để thu hút học sinh trong các giờ tập viết. - Cho học sinh nhận xét so sánh bài viết của bạn và bài viết của chính mình để các em nhận ra những điểm được và chưa được để sửa chữa. - Cho học sinh luyện viết lại những chữ chưa đạt yêu cầu. - Tổ chức một số trò chơi để tránh căng thẳng, mệt mỏi cho học sinh: Thi viết chữ đẹp, Thi viết nhanh - Sau khi học sinh viết xong bài, giáo viên cần chấm điểm ngay một số vở, sửa lỗi sai cho học sinh, tuyên dương những bài viết tốt. * Với những bài viết chưa đẹp, viết ẩu thì ngoài việc kèm thêm ở lớp, tôi còn trực tiếp gặp gỡ phụ huynh của em đó trao đổi và cùng ra hướng giải quyết hay thống nhất cách dạy nhằm giúp học sinh tiến bộ hơn. Với việc làm này cùng với sự chỉ bảo của giáo viên ở trên lớp mà những em viết xấu, viết chưa đẹp ở lớp tôi hiện nay cũng tiến bộ nhiều. 4. Kết quả, hiệu quả mang lại: Hiểu được tầm quan trọng của phân môn tập viết nên những việc làm trên đã được tôi tiến hành một cách thường xuyên trong các giờ dạy tập viết. Nếu so với đầu năm nhiều em còn viết ẩu, viết xấu, thậm chí còn lệch dòng kẻ, sai cỡ chữ thì đến một thời gian sau chữ viết của học sinh lớp tôi tương đối đều, bài viết sạch đẹp, tốc độ viết của học sinh đã nhanh hơn, tỉ lệ viết đúng, viết đẹp của học sinh cũng nâng lên. Cụ thể là: - Nhiều em viết chữ đúng mẫu trình bày sạch đẹp, rõ ràng. - Một số em thời gian đầu còn bị điểm thấp nhưng giờ đã được khá hơn. - Chữ viết của các em tương đối đều, thẳng hàng, đúng mẫu chứ quy định và đạt được tốc độ yêu cầu đối với học sinh lớp 2 theo từng giai đoạn.
6. VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí - Vở viết của học sinh sạch và đẹp, không nhàu nát, bài viết cẩn thận. Với việc làm này cùng với sự chỉ bảo của giáo viên trên lớp mà những em viết chữ chưa đẹp của lớp tôi hiện nay tiến bộ rất nhiều, cụ thể đến nay kết quả đạt được như sau: Năm học 2011- 2012 lớp có tổng số 36 học sinh, số học sinh xếp loại A theo từng thời điểm như sau: Giữa HK 1 Cuối HK1 Giữa HK2 Cuối năm SL % SL % SL % SL % 27 17 47,2 24 66,6 75 23 75 Đầu năm học 2012- 2013 tôi đã áp dụng đến nay kết quả học sinh được xếp loại A trong từng thời điểm cụ thể: Tổng số 30 học sinh Giữa HK 1 Cuối HK1 Giữa HK2 Cuối năm SL % SL % SL % SL % 21 15 50 19 63,3 70 21 70 5. Đánh giá về phạm vi ảnh hưởng của sáng kiến. Khi áp dụng thường xuyên sáng kiến này vào trong dạy học phân môn tập viết tôi nhận thấy có sự chuyển biến tích cực đối với các đối tượng trong trường cụ thể như sau: a. Đối với giáo viên: - Ngoài sự tận tâm, nhiệt tình, trong mỗi giờ dạy, người giáo viên phải tạo được sự say mê cho bản thân mình cũng như hứng thú cho học sinh. - Thường xuyên rèn luyện để có chữ viết mẫu chính xác đẹp (vì tư duy của các em chủ yếu là trực quan và rất thích bắt chước theo cô giáo). - Chuẩn bị đồ dùng dạy học một cách cẩn thận, có chọn lọc và sáng tạo. - Luôn tạo hứng thú cho các em trong các giờ học bằng nhiều hình thức như: sưu tầm một số chữ mẫu đẹp để phục vụ bài học. - Tuyên dương khen thưởng kịp thời những em có nhiều cố gắng, có tiến bộ
7. VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí trong việc rèn luyện chữ viết, giữ gìn sách vở cẩn thận. b. Đối với các em học sinh: + Các em cần chuẩn bị tốt dụng cụ học tập phục vụ cho môn tập viết như: - Vở tập viết có dòng kẻ rõ ràng, viết mực phải ra đều. - Cần có đầy đủ bảng con , phấn trắng, khăn lau bảng theo quy định. Ngoài ra các em cần trang bị thêm một số loại vở rèn viết chữ đẹp để các em học tập và tham khảo thêm. Trên đây là một số biện pháp mà tôi đã áp dụng trong việc rèn chữ cho học sinh lớp 2. Tôi tin rằng nếu giáo viên luôn tận tâm dạy bảo thì chắc chắn các em sẽ có những bài viết sạch, đẹp. Lớn lên, các em sẽ trở thành những con người có tính cẩn thận, xứng đáng là những chủ nhân tương lai của đất nước. 6. Kiến nghị, đề xuất. Giáo viên có thể áp dụng những phương pháp dạy học cụ thể để nâng chất lượng dạy học đạt hiệu quả hơn. Trang thiết bị dạy học trong trường cần có mẫu dạy cụm từ ứng dụng nhằm giúp cho giáo viên hướng dẫn học sinh viết đúng mẫu chữ hiện hành. Huỳnh Kim Thúy Giáo Viên Trường Tiểu học A Khánh Bình Tây, TVT, CM.