Đề thi học sinh giỏi cấp trường môn Sinh học Lớp 9 - Năm học 2018-2019 - Trường THCS Phan Ngọc Hiển (Có đáp án)

Nội dung text: Đề thi học sinh giỏi cấp trường môn Sinh học Lớp 9 - Năm học 2018-2019 - Trường THCS Phan Ngọc Hiển (Có đáp án)

1. PHÒNG GD&ĐT HUYỆN NĂM CĂN ĐỀ CHÍNH THỨC TRƯỜNG THCS PHAN NGỌC HIỂN ĐỀ THI HỌC SINH GIỎI CẤP TRƯỜNG NĂM HỌC 2018 – 2019 MÔN: SINH HỌC Thời gian làm bài: 150 phút (Không kể thời gian phát đề) ĐỀ BÀI Câu 1: (5,5 điểm) Ở một loài thực vật : Gen A quy định hoa kép, trội hoàn toàn so với gen a quy định hoa đơn. Gen B quy định hoa màu đỏ, trội hoàn toàn so với gen b quy định hoa màu trắng. Hai cặp tính trạng hình dạng hoa và màu sắc hoa di truyền độc lập với nhau. Cho 1 cây P dị hợp về 2 cặp gen với kiểu hình hoa kép, đỏ giao phấn với 1 cây P còn lại có kiểu gen và kiểu hình như thế nào để F 1 có 4 tổ hợp giao tử? Giải thích và lập sơ đồ lai minh họa. Câu 2: (3,0 điểm) Ở gà bộ NST lưỡng bội 2n = 78. Có một tế bào sinh dưỡng lấy từ phôi gà trải qua 4 lần nguyên phân liên tiếp. a. Tính số tế bào con thu được và tổng số NST trong các tế bào con. b. Nếu tế bào sinh dưỡng trên đã tạo ra các tế bào con với tổng số 9984 NST đơn thì tế bào đó đã trải qua bao nhiêu lần nguyên phân liên tiếp. Câu 3: (3, 0 điểm) Cho biết các cặp gen nằm trên các cặp NST tương đồng khác nhau. Xác định số kiểu giao tử có thể tạo ra từ các cá thể có kiểu gen như sau: AabbDd, aaBbDd, AaBbDd, AaBbDDEe? Viết kí hiệu các loại giao tử đó? Câu 4: ( 4,0 điểm) a. Một số bà con nông dân cho rằng: Tự thụ phấn, giao phối gần chỉ gây hậu quả xấu chứ không có vai trò gì trong sản xuất và chọn giống. Dựa trên những hiểu biết về kiến thức di truyền học, hãy cho biết nhận định đó đúng hay sai? Giải thích. b. Kỹ thuật gen (Kỹ thuật di truyền) là gì ? Trình bày các khâu trong kỹ thuật gen. Kể ra những ứng dụng của công nghệ gen. Câu 5: (4,5 điểm) a. Chứng minh rằng: prôtêin có vai trò quan trọng đối với tế bào và cơ thể? b. Trình bày cơ chế sinh con trai, con gái ở người. Hết
2. HƯỚNG DẪN CHẤM Đề thi học sinh giỏi vòng trường năm học 2018 - 2019 Môn: Sinh học 9 Câu Nội dung Điểm 1 * Giải thích và lập sơ đồ lai: 1 cây P dị hợp về 2 cặp gen với kiểu hình hoa kép, đỏ có kiểu gen 0,5 AaBb tạo được 4 giao tử: AB, Ab, aB, ab  F1 có 4 tổ hợp = 4 giao tử x 1 giao tử 0,5  1 cây P còn lại phải tạo 1 giao tử => cây P còn lại có kiểu gen: 0,5 AABB, AAbb, aaBB, aabb.  Có 4 phép lai xảy ra P: AaBb x AABB; P: AaBb x AAbb 1,0 P: AaBb x aaBB ; P: AaBb x aabb. * Trường hợp 1: 0,75 P: Hoa kép, đỏ x Hoa kép, đỏ AaBb x AABB G: AB, Ab, aB, ab AB F1: AABB : AABb : AaBB : AaBb Kiểu hình: 100% hoa kép, đỏ. 0,75 * Trường hợp 2: P : Hoa kép, đỏ x Hoa kép, trắng AaBb x AAbb G: AB, Ab, aB, ab Ab F1 : AABb : AAbb : AaBb : Aabb Kiểu hình: 50% hoa kép, đỏ : 50% hoa kép, trắng. 0,75 * Trường hợp 3: P: Hoa kép, đỏ x Hoa đơn, đỏ AaBb x aaBB G: AB, Ab, aB, ab aB F1 : AaBB : AaBb : aaBB : aaBb Kiểu hình: 50% hoa kép, đỏ : 50% hoa đơn, đỏ 0,75 * Trường hợp 4: P: Hoa kép, đỏ x Hoa đơn, trắng AaBb x aabb G: AB, Ab, aB, ab ab F1: AaBb : Aabb : aaBb : aabb Kiểu hình: 25% hoa kép, đỏ : 25% hoa kép, trắng : 25% hoa đơn, đỏ : 25% hoa đơn, trắng. 2 a/ Số tế bào con thu được thu được và tổng số NST trong các tế bào 1 con. - Số tế bào con thu được: 24 = 16 tế bào. - Tổng số NST trong các tế bào con: 16 x 78 = 1248 NST b/ Số lần nguyên phân:
3. Gọi x là số lần nguyên phân của tế bào sinh dưỡng. 2 Số tế bào con được tạo ra sau x lần nguyên phân liên tiếp: 2x Theo đề bài ta có: 2x.78 = 9984 2x = 9984: 78 = 128 = 27 x = 7 3 * Xác định số kiểu giao tử có thể tạo ra: - Cá thể có kiểu gen AabbDd khi giảm phân tạo ra 22 = 4 kiểu giao tử 0,75 đó là: AbD, Abd, abD, abd - Cá thể có kiểu gen aaBbDd khi giảm phân tạo ra 22 = 4 kiểu giao tử 0,75 đó là: aBD, aBd, abD, abd - Cá thể có kiểu gen AaBbDd khi giảm phân tạo ra 23 = 8 kiểu giao tử 0,75 đó là: ABD, ABd, AbD, Abd, aBD, aBd, abD, abd - Cá thể có kiểu gen AaBbDDEe khi giảm phân tạo ra 23 = 8 kiểu giao 0,75 tử đó là: ABDE, ABDe, AbDE, AbDe, aBDE, aBDe, abDE, abDe a. Nhận định đó là sai. 0,5 * Giải thích : - Tự thụ phấn giao phối gần có thể gây ra hậu quả xấu→ thoái hóa giống vì tạo điều kiện cho các gen lặn tổ hợp ra các cặp gen đồng hợp lặn → tính trạng xấu được biểu hiện (thoái hóa) - Ở một số loài thực vật tự thụ phấn, động vật giao phối gần do gen lặn 0,5x3 không có hại nên không gây hậu quả xấu (đậu Hà Lan, chim bồ câu, ) - Trong chọn giống tự thụ phấn và giao phối gần có vai trò : cũng cố duy trì một tính trạng mong muốn tạo dòng thuần → thuận lợi cho sự đánh giá kiểu gen từng dòng phát hiện ra các gen xấu để loại khỏi quần thể b. Kỹ thuật gen: là các thao tác tác động lên ADN để chuyển một đoạn 0,5 ADN mang 1 hoặc 1 cụm gen từ tế bào của loài cho sang tế bào của loài nhận nhờ thể truyền. - Kỹ thuật gen gồm 3 khâu cơ bản: + Tách ADN, NST của tế bào cho và ADN làm thể truyền 0,75 + Tạo ADN tái tổ hợp (ADN lai) nhờ enzim + Chuyển ADN tái tổ hợp vào tế bào nhận - Ứng dụng của cộng nghệ gen: 0,75 + Tạo ra các chủng vi sinh vật mới + Tạo giống cây trồng biến đổi gen + Tạo động vật biến đổi gen 4 a. Prôtêin đảm nhiệm nhiều chức năng liên quan đến toàn bộ hoạt động 0,5 sống của tế bào, biểu hiện thành tính trạng của cơ thể: - Chức năng cấu trúc: prôtêin là thành phần cấu tạo của chất nguyên 0,75 sinh, là hợp phần quan trọng xây dựng nên các bào quan và màng sinh chất. Từ đó hình thành các đặc điểm giải phẫu hình thái của mô, cơ quan, hệ cơ quan và cơ thể.
4. Ví dụ: Histôn là loại prôtêin tham gia vào cấu trúc của NST. - Chức năng xúc tác các quá trình trao đổi chất: quá trình trao đổi chất 0,75 trong tế bào diễn ra qua nhiều phản ứng hóa sinh được xúc tác hay tham gia của các enzim. Bản chất của enzim là prôtêin. Ví dụ: Trong quá trình tổng hợp phân tử ARN có sự tham gia xúc tác của enzim ARN- pôlimeaza. - Chức năng điều hòa các quá trình trao đổi chất: sự điều hòa các quá 0,75 trình trao đổi chất trong tế bào và cơ thể được tiến hành do sự điều khiển của các hoocmôn. Các hoocmôn phần lớn là prôtêin. Ví dụ: Insulin có vai trò điều hòa hàm lượng đường trong máu. - Ngoài ra prôtêin còn có chức năng bảo vệ, chức năng vận động, chức 0,25 năng cung cấp năng lượng b. Trình bày cơ chế sinh con trai, con gái ở người. - Ở nam: qua giảm phân cho 2 loại tinh trùng là 22A + X và 22A + Y. 0,75 - Ở nữ : qua giảm phân chỉ sinh ra một loại trứng 22A + X Hai loại tinh trùng kết hợp ngẫu nhiên với một loại trứng qua quá trình thụ tinh: - Nếu tinh trùng mang NST Y kết hợp với trứng mang NST X tạo hợp 0,75 tử XY, phát triển thành con trai. - Nếu tinh trùng mang NST X kết hợp với trứng mang NST X tạo hợp tử XX, phát triển thành con gái. (Nếu HS trình bày cơ chế dạng sơ đồ vẫn ghi điểm tối đa)