Bài dạy Ngữ văn Lớp 9 - Bài: Nghĩa tường minh và hàm ý - Năm học 2019-2020

Nội dung text: Bài dạy Ngữ văn Lớp 9 - Bài: Nghĩa tường minh và hàm ý - Năm học 2019-2020

1. NỘI DUNG KIẾN THỨC KỸ NĂNG - MÔN VĂN 9 TUẦN 24 ( 09/03/2020 đến 14/3/2020) TIẾNG VIỆT: NGHĨA TƯỜNG MINH VÀ HÀM Ý I - MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT 1. Kiến thức - Hiểu khái niệm về nghĩa tường minh và hàm ý. - Tác dụng của việc tạo hàm ý trong giao tiếp hằng ngày. 2. Kĩ năng - Nhận biết được nghĩa tường minh và hàm ý ở trong câu. - Giải đoán được hàm ý trong văn cảnh cụ thể. - Sử dụng hàm ý sao phù hợp với tình huống giao tiếp. III. BÀI HỌC: HƯỚNG DẪN GỢI Ý KIẾN THỨC 1. Khái niệm hàm ý 1. Khái niệm hàm ý - Quan sát đoạn trích Sgk/ 74,75. - Qua câu “Trời ơi, chỉ còn - bộc lộ sự tiếc nuối của - bộc lộ sự tiếc nuối của anh có năm phút!”, em hiểu anh anh thanh niên trong phút thanh niên. thanh niên muốn nói điều gì? chia tay với họ - Vì sao anh không nói - vì muốn che giấu tình cảm thẳng điều đó với họa sĩ và cô của mình gái? - Phần thông báo của câu - Phần thông báo của câu không - Việc bộc lộ sự tiếc nuối không được diễn đạt trực được diễn đạt trực tiếp bằng từ của anh là thông báo anh muốn tiếp bằng từ ngữ nào trong ngữ nào trong câu. nói. Có từ ngữ trực tiếp nào câu trong câu nói đến không? - Có thể suy ra từ những từ - Nhưng làm sao nhận ra ngữ ấy điều ấy? * Đọc khái niệm hàm ý: Sgk/75. - Gọi đó là hàm ý? Vậy thế nào là hàm ý? 2. Khái niệm về nghĩa tường 2. Khái niệm về nghĩa tường minh minh - không có ẩn ý nào - Phần thông báo được diễn đạt
2. - Câu nói thứ hai của anh trực tiếp. thanh niên có ẩn ý gì không? - Những từ ngữ nào diễn - cô còn mùi soa này - Diễn đạt trực tiếp bằng từ ngữ đạt nội dung câu nói? trong câu. - Gọi đó là nghĩa tường * Đọc khái niệm nghĩa tường minh. Hiểu thế nào về nghĩa minh: Sgk/75. tường minh? III- BÀI TẬP: 1. Đọc lại đoạn trích trên và cho biết: a) Câu nào cho thấy họa sĩ cũng chư muốn chia tay anh thanh niên? Từ ngữ nào giúp em nhận ra điều ấy? b) Tìm những từ ngữ miêu tả thái độ của cô gái trong câu cuối đoạn văn? Thái độ ấy giúp em đoán ra điều gì liên quan tới chiếc mùi soa? 2. Tìm câu chứa hàm ý trong đoạn trích sau và cho biết nội dung của hàm ý. Mẹ nó đâm nổi giận quơ đũa be61pdoa5 đánh, nó phải gọi nhưng lại nói trống: - Vô ăn cơm! Anh Sáu vẫn ngồi im giả vờ không nghe, chờ nó gọi “Ba vô ăn cơm”. Con bé cứ đứng trong bếp nói vọng ra: - Cơm chín rồi! Anh cũng không quay lại. (Nguyễn Quang Sáng, “Chiếc lược ngà”) 3. Đọc lại các đoạn trích sau đây (trích từ truyện ngắn “Làng” của Kim Lân), cho biết những câu in đậm có phải là câu chứa hàm ý không? Vì sao? a) Có người hỏi: - Sao bảo làng chợ Dầu tinh thần lắm cơ mà? - Ấy thế mà bây giờ đổ đốn ra thế đấy! Ông Hai trả tiền nước, đứng dây, chèm chẹp miệng, cười nhạt một tiếng, vươn vai nói to: - Hà, nắng gớm về nào Ông lão vờ vờ đứng lảng ra chỗ khác, rồi đi thẳng. Tiếng cười nói xôn xao của đám người mới tản cư lên ấy vẫn dõi theo. b) - Này, thầy nó ạ. Ông Hai nằm rũ ra ở trên giường không nói gì. - Thầy nó ngủ rồi à? - Gì?
3. Ông lão khẽ nhúc nhích. - Tôi thấy người ta đồn - Biết rồi! Bà Hai nín bặt. Gian nhà lặng đi, hiu hắt. Phiếu học tập 1. a) b) 2. Câu hàm ý Nội dung hàm ý 3. Câu in đậm Câu chứa hàm ý (có / không) Lý do a) Hà, nắng gớm về nào b) Tôi thấy người ta đồn IV. DẶN DÒ: Học sinh chuẩn bị “Nghĩa tường minh, hàm ý” (tiếp theo), SGK/90,91